Συνέντευξη της Προέδρου του Συλλόγου ΣΟΦΨΥ Σερρών κ. Νομίδου που δόθηκε στους μαθητές του Γυμνασίου Ν.Σουλίου 

Κυρία Νομίδου, θα θέλαμε να μας πείτε ποιοι είναι οι στόχοι του Συλλόγου σας;

- Ο Σύλλογος ΣΟΦΨΥ είναι  «Σύλλογος Οικογενειών και Φίλων για την Ψυχική Υγεία». Ιδρύθηκε από μέλη οικογενειών που έχουν κάποιο άρρωστο μέλος ανάμεσά τους, ένα μέλος που πάσχει από κάποια ψυχική ασθένεια, οποιαδήποτε ψυχική ασθένεια, αλλά κυρίως σχιζοφρένεια. Μη σας τρομάζει η λέξη. Έχει ελληνική ρίζα και σημαίνει «σχίζω τας φρένας». Όμως δεν είναι έτσι τα πράγματα. Τα άτομα που πάσχουν από μια ψυχική ασθένεια δεν έχουν «σχισμένας τας φρένας τους», απλά έχουν μια διαταραχή η οποία δημιουργείται από το μπλοκάρισμα κάποιων χρωμοσωμάτων, είναι  εγκεφαλική πάθηση  και γι’αυτό το λόγο κάποια στιγμή της ζωής τους χωρίς να το περιμένουν μπορεί να αρρωστήσουν. Η σχιζοφρένεια είναι μια αρρώστια που μπορεί να οφείλεται σε κληρονομικότητα, μπορεί να οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, σε συμπεριφορές άσχημες των συνανθρώπων, σε μια άσχημη στιγμή στο στρατό, στο σχολείο, στο Πανεπιστήμιο. Γενικά  ένα άτομο με προδιάθεση στη ασθένεια, αν ζοριστεί ,μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα αυτής. 

Θεραπεύεται η ψυχική ασθένεια; Πόσο εύκολο είναι αυτό;

- Σήμερα η ψυχική ασθένεια δεν είναι αθεράπευτη. Δυστυχώς όμως ήταν και είναι μια ασθένεια παρεξηγημένη. Παλιά τους ψυχικά ασθενείς τους έβαζαν στα καράβια και τους άφηναν στο πέλαγος για να χαθούν γιατί τους θεωρούσαν ντροπή. Όμως οι άνθρωποι αυτοί έχουν ανάγκη από την βοήθεια μας, μπορούν να ζουν ανάμεσα μας. Θεραπεύονται. Χρειάζονται μια συντηρητική αγωγή όπως άλλοι συνάνθρωποι μας που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις, οι οποίοι ακολουθούν μια αγωγή και ζουν φυσιολογικά ανάμεσά μας. Το σημαντικό είναι εμείς οι άλλοι να κατανοήσουμε το πρόβλημά τους, την αρρώστια τους και να μπορέσουμε να τους βοηθήσουμε όσο και όπως μπορεί ο καθένας. Γιατί η καλή πορεία της αρρώστιας τους εξαρτάται από την συμπεριφορά όλων μας, πρώτα της οικογένειας, έπειτα των φίλων και τέλος της κοινότητας στην οποία ζουν. Θέλω να σας πω ότι  χαίρομαι πολύ που ενδιαφερθήκατε για ένα τόσο καυτό θέμα. Αυτό δείχνει ότι έχετε ευαισθησίες, και πρέπει να έχετε ευαισθησίες εσείς τα παιδιά  γιατί συχνά η σχιζοφρένεια εκδηλώνεται στα χρόνια της εφηβείας, στο γυμνάσιο ή στο λύκειο. Έτσι, μπορεί ξαφνικά ένας φίλος σας που τον ξέρετε καλά να αρχίσει να έχει παράξενη συμπεριφορά. Να μιλάει μόνος του ή να γελάει μόνος του και χωρίς λόγο ή να του μιλάτε και να μην το αντιλαμβάνεται. Να  δείχνει ότι είναι αφηρημένος. Εκεί είναι που μπορείτε να βοηθήσετε. Να αναρωτηθείτε γιατί αφού ήταν αλλιώς πριν λίγο καιρό, γιατί τώρα άρχισε να συμπεριφέρεται έτσι και  όταν το φαινόμενο αυτό γίνεται συχνότερο να μιλήσετε με ένα δάσκαλο σας, με κάποιο που θα μπορέσει να βοηθήσει.  Επίσης είναι πολύ σημαντικό να του συμπαρασταθείτε αν χρειαστεί, να ξέρει ότι έχει κάποιον στον οποίο μπορεί να στηριχθεί, να πει το πρόβλημα του χωρίς να τον κοροϊδέψει. Είναι πολύ σημαντικό να μην απομονωθεί, γιατί αν απομονωθεί θα χάσει το παιχνίδι

Δηλαδή εμείς μπορούμε να  βοηθήσουμε;

- Βεβαίως μπορείτε να βοηθήσετε. Εδώ πρέπει να πω ότι τα άτομα αυτά είναι άτομα με πολύ μεγάλη ευαισθησία. Είναι έξυπνα, δεν έχουν νοητική στέρηση. Η σχιζοφρένεια και η ψυχική ασθένεια δεν έχουν καμία σχέση με τη νοητική στέρηση. Είναι άτομα με ικανότητες που μπορεί να είχαν πετύχει η να μην πρόλαβαν να πετύχουν κάποια πράγματα στη ζωή τους. Πρέπει να τους δώσουμε την ευκαιρία λοιπόν να αναπτύξουν τις δεξιότητες και τις ικανότητες τους. Άλλωστε ο αμερικανός Νομπελίστας ο Νας που αρρώστησε ξαφνικά από σχιζοφρένεια ενώ έκανε το μεταπτυχιακό του, ταλαιπωρήθηκε γύρω στα δεκαπέντε χρόνια σε νοσοκομεία ακολουθώντας διάφορες θεραπείες και χάρη στη συμπαράσταση της οικογένειας του και των φίλων του  κατάφερε να το ξεπεράσει και μάλιστα να πάρει το Βραβείο Νόμπελ. Σήμερα ζει στην Αμερική, είναι μεγάλος στην ηλικία και γυρνάει τον κόσμο κάνοντας ομιλίες σχετικά με την εμπειρία του πάνω στη σχιζοφρένεια τονίζοντας πόσο σημαντικό είναι οι άνθρωποι να βοηθούν αυτούς που πάσχουν από ψυχικές ασθένειες.

Είναι επικίνδυνα τα άτομα που πάσχουν από ψυχικές ασθένειες; Γιατί συχνά βλέπουμε ή   ακούνε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης να χαρακτηρίζονται σαν ψυχοπαθείς σχεδόν όλοι οι κακοποιοί και εγκληματίες.

- Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Δεν είναι πιο επικίνδυνοι από ότι είμαστε όλοι εμείς όταν φτάνουμε στα όρια μας. Δεν πειράζουν κανένα, η αρρώστια δεν τους κάνει βίαιους. Τα ΜΜΕ έχουν μεγάλη ευθύνη που παραπληροφορούν τον κόσμο και ότι και να γίνει βγαίνουν οι δημοσιογράφοι και λένε ότι ο τάδε είχε ψυχολογικά προβλήματα η ότι είχε νοσηλευτεί στο ψυχιατρείο .Αυτό είναι λάθος. Δεν είναι επικίνδυνα αυτά τα άτομα, μπορεί να γίνουν επικίνδυνα για τον εαυτό τους ή σε περίπτωση που κάποιος τους φέρει στα όρια τους.

Σας αρέσει αυτό που κάνετε εδώ; Που βοηθάτε αυτούς τους ανθρώπους;

- Όλοι εμείς που αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε αυτό το σύλλογο έχουμε κάποιο άτομο στην οικογένεια μας που πάσχει από ψυχική ασθένεια. Εγώ είμαι μητέρα σχιζοφρενούς. Βιώνω το πρόβλημα 17 χρόνια και το θεωρώ πολύ σημαντικό που είμαι στο σύλλογο και βοηθώ τα μέλη του. Γιατί πρέπει όλοι μας να τους βοηθάμε.  Το να συναναστρέφεσαι με ψυχικά ασθενείς θεωρείται ένα δύσκολο αλλά δεν είναι έτσι. Είναι άτομα που μπορείς να συζητήσεις να συνεργαστείς μαζί τους, αξιόλογα θα έλεγα και είναι αλήθεια αυτό. Απλά μερικές φορές τους βλέπουμε να κάπως περίεργα, γιατί αρρώστησαν και γιατί η κοινωνία εδώ στην επαρχία τους αντιμετωπίζει με μεγάλη καχυποψία. Η σχιζοφρένεια δυστυχώς παντού σ’ όλο τον κόσμο είναι στιγματισμένη αρρώστια και εμείς αυτό προσπαθούμε να κάνουμε να αποστιγματισουμε την αρρώστια όπως αποστιγματίστηκε το ΕΙΤΖ ο καρκίνος κ.αλ. Σήμερα αν ακούσουμε ότι κάποιος πάσχει από καρκίνο τον συμπονούμε, του συμπαραστεκόμαστε και θέλουμε να το βοηθήσουμε. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με την σχιζοφρένεια. Όταν ακούμε σχιζοφρένεια τραβιόμαστε πίσω, απομακρυνόμαστε. Αυτό οδηγεί τις οικογένειες να κρύβουν το πρόβλημα με συνέπεια ο ασθενής  να απομονώνεται, να μην ακολουθεί την αγωγή που του χρειάζεται και επιδεινώνεται η κατάσταση του. Έτσι παρουσιάζει μια αφύσική συμπεριφορά που οι άλλοι την παρεξηγούν και τον  κοροϊδεύουν με συνέπεια να κλείνεται στον εαυτό του και στο σπίτι του και να επιδεινώνεται η κατάσταση και του ίδιου αλλά και όλης της οικογένειας που βρίσκεται σε πραγματικό αδιέξοδο. Εμείς παρακολουθούμε διακριτικά την πορεία του και όπου χρειάζεται είμαστε πρόθυμοι να επέμβουμε και να βοηθήσουμε. Προσπαθούμε να  βοηθήσουμε όλους όσους έρχονται στο σύλλογο να μην χάσουν την ενεργητικότητά τους και τα καταφέρνουμε περίφημα.

Στις μέρες μας ποιος είναι ο αριθμός των ατόμων που πάσχουν από ψυχική ασθένεια; Μειώνεται ή αυξάνεται αυτός ο αριθμός;

Προσέξτε παιδιά, η σχιζοφρένεια εμφανίζεται σε σταθερά ποσοστά εδώ και πολλά χρόνια σ’ όλο τον κόσμο. Ούτε αυξάνεται, ούτε μειώνεται. Ένας στους εκατό ανθρώπους σ’όλο τον κόσμο προσβάλλεται από κάποια μορφή της αρρώστιας. Οι ψυχικές ασθένειες σήμερα πλήττουν το 25% του πληθυσμού της γη. Είναι διάφορες όπως οι ψυχώσεις, οι καταθλίψεις, οι νευρώσεις, τα άγχη και άλλες πολλές. Όλες βγάζουν περίεργες συμπεριφορές στα άτομα και γι’ αυτό το λόγο αυτά στιγματίζονται. Είναι γεγονός ότι κανείς δεν περιμένει να αρρωστήσει από μια τέτοια αρρώστια. Δυστυχώς είναι κάτι που μπορεί να συμβεί στον καθένα εκεί που δεν το περιμένει, τελείως ξαφνικά. Και αυτοί που βρίσκονται εδώ δεν το περίμεναν ότι θα αρρώσταιναν. Το έπαθαν  άλλοι στο στρατό, άλλοι στο Πανεπιστήμιο, άλλοι στο σχολείο. Εδώ έχουμε και κάποιους συμμαθητές σας από άλλα σχολεία. Και ξέρετε πιο είναι το τραγικό; Διέκοψαν το σχολείο. Ενώ πήγαιναν πολύ καλά στα μαθήματά τους αναγκάστηκαν να διακόψουν γιατί ήταν πολύ σκληρή η συμπεριφορά των συμμαθητών τους. Τους κορόιδευαν, τους αποκαλούσαν  Γ5, καθυστερημένο, και άλλα διάφορα και τους πλήγωναν. Γιατί όταν δεν ξέρουμε κάτι, γινόμαστε σκληροί χωρίς να το θέλουμε. Εμείς εδώ προσπαθούμε να τους κάνουμε να συνεχίσουν τις σπουδές τους και τις δραστηριότητες τους γιατί κάτι πρέπει να κάνουν στη ζωή τους, πρέπει να συνεχίσουν να ζουν.

O κόσμος δέχεται εύκολα αυτά τους ανθρώπους; Τους πλησιάζει; Τους συμπαραστέκεται;

- Δεν θα έλεγα εύκολα. Ευτυχώς όμως στο δικό μας νομό μπορούμε να πούμε ότι ο κόσμος είναι αρκετά ευαισθητοποιημένος. Εμείς τον ενημερώνουμε συνεχώς με ομιλίες στους Δήμους , στα κανάλια, με το διμηνιαίο περιοδικό του Συλλόγου που διανέμεται δωρεάν. Θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε τον κόσμο και να σκεφτεί ότι η αρρώστια μπορεί να προσβάλλει το καθένα μας και να δει τους ψυχικά ασθενείς άτομα με άλλο μάτι γιατί και αυτοί πάνω απ’ όλα είναι άνθρωποι που έχουν ανάγκη από την βοήθειά μας και την συμπαράστασή μας. Είναι οι δικοί μας άνθρωποί. Μπορεί να είναι ένας γείτονας, ένας συγγενής, ένας φίλος, ένας συμμαθητής μας, ο αδελφός μας. Και να πρέπει να τους βοηθήσουμε. Και αυτή ή βοήθεια δεν κοστίζει τίποτε. Αν την δούμε σαν μια άλλη οποιαδήποτε αρρώστια, γιατί πρόκειται για αρρώστια, τότε δεν θα έχουμε πρόβλημα να βοηθήσουμε και να συμπαρασταθούμε αυτούς που πάσχουν. Έτσι σύντομα η αρρώστια θα αποστιγματιστεί, δεν θα σοκάρει κανένα και τότε θα είναι πολύ καλύτερα γι’ όλους μας.

Η κατάσταση των ασθενών είναι σταθερή;

- Η αρρώστια υποχωρεί κατά καιρούς, μπορεί μετά πάλι να επανέρθει όπως εξάλλου συμβαίνει και με πολλές άλλες αρρώστιες. Τότε αλλάζουν την αγωγή τους σε συνεργασία με το γιατρό που τους παρακολουθεί και σιγά σιγά επανέρχονται. Η ψυχική αρρώστια δεν είναι κολλητική, δεν κινδυνεύουμε με το ερχόμαστε σε επαφή με τέτοια άτομα.

Τα φάρμακα τους βοηθούν να γίνουν καλύτερα;

Βεβαίως. Γίνονται πάρα πολλές έρευνες σχετικά μ’ αυτές τις αρρώστιες, τα φάρμακα βελτιώνονται συνεχώς και δεν έχουν τις παρενέργειες που είχαν πριν λίγα χρόνια. Βοηθούν τους ασθενείς, μπορούν να είναι λειτουργικοί και να συμπεριφέρονται σωστά. Φυσικά η έρευνα δεν σταματάει και θέλουμε να πιστεύουμε ότι αν κάποια στιγμή καταφέρουν να απομονώσουν το γονίδιο που προκαλεί αυτές τις ασθένειες θα φτάσουν σε σημείο να τις θεραπεύουν απόλυτα.

Ακούσαμε ότι σας βοηθάνε πολλοί Σερραίοι το Σύλλογο και ότι κάνουν διάφορες δωρεές και προσφορές ώστε να μπορείτε να συνεχίζετε το τόσο σημαντικό έργο σας.

Βεβαίως μας βοηθάει πολύς κόσμος. Ειδικά οι Σερραίοι είναι πολύ ευαισθητοποιημένοι. Ποτέ δεν μας έκλεισαν την πόρτα. Βασικά όλη η λειτουργία αυτής της δομής του συλλόγου οφείλεται στους Σερραίους.

Τι προσφέρουν;

Τα πάντα. Ότι βλέπετε εδώ μέσα και ότι κάνουμε σ’ αυτούς οφείλεται. Ο εξοπλισμός των εγκαταστάσεων, η λειτουργία των ομάδων οφείλονται στην αγάπη των συμπολιτών μας. Και τους ευχαριστούμε με όλη μας την καρδιά.

Η σχιζοφρένεια χτυπάει τα αγόρια τις περισσότερες φορές;

Τα ποσοστά είναι τα ίδια. Μπορεί να εμφανιστεί το ίδιο και στα αγόρια και στα κορίτσια.

Τι δραστηριότητες έχει ο Σύλλογος;

Έχουμε δυο εργαστήρια και μια πολύ καλή εθελοντική ομάδα. Οι εθελοντές είναι άτομα που έχουν αποθέματα αγάπης και έρχονται εδώ για να προσφέρουν ότι μπορεί ο καθένας ανάλογα με το επάγγελμά του ή τις ικανότητες του. Υπάρχουν εθελοντές ειδικοί της Ψυχικής Υγείας, ψυχίατροι, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί οι οποίοι κάνουν ομάδες ψυχοθεραπείας και άλλοι που κάνουν ομάδες ζωγραφικής, καλλιτεχνικών κατασκευών, χορού, χορωδίας κ.αλ.

Τι προσφέρουν αυτές οι ομάδες στους ασθενείς; Δείχνουν ενδιαφέρον; Συμμετέχουν;

Ο ρόλος των ομάδων είναι πολύ σημαντικός. Πρώτον, απασχολούν τα άτομα στον ελεύθερο χρόνο τους γιατί η αρρώστια τους απομονώνει και η απομόνωση επιβαρύνει την κατάστασή τους και δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα στην οικογένειά τους. Συμμετέχοντας στην ομάδα, αναπτύσσουν διαπροσωπικές σχέσεις, ανακαλύπτουν κάποια ταλέντα τους και δεξιότητες και αισθάνονται ότι και αυτοί είναι ξεχωριστοί όπως όλοι οι άλλοι άνθρωποι και ότι μπορούν να κάνουν κάτι σημαντικό και να πετύχουν στη ζωή τους.

Στις ομάδες συμμετέχουν επειδή το θέλουν οι ίδιοι ή με δική σας παρότρυνση;

Η συμμετοχή είναι δικιά τους επιλογή, εξάλλου δεν μπορεί να πετύχει διαφορετικά. Εμείς απλά προσπαθούμε να επιλέγουμε αντικείμενα που τους αρέσουν και τους ενδιαφέρουν έτσι ώστε να υπάρχει κάποιο κίνητρο.

Και τώρα θα σας κάνουμε ακόμη μια ερώτηση. Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε για ένα φίλο ή γνωστό μας;

Όταν δείτε ότι κάτι άλλαξε στην συμπεριφορά του φίλου σας, ότι απομονώνεται και κάνει περίεργα και ασυνήθιστα πράγματα  να τον πλησιάσετε, να του μιλήσετε και να μιλήσετε γι’ αυτό σ’ ένα μεγαλύτερο σας, σ’ ένα καθηγητή ή στους γονείς σας. Γιατί όταν κάποιος προσβάλλεται από σχιζοφρένεια έχει ακουστικές παραισθήσεις, ακούει φωνές οι οποίες είναι δικές του, αλλά αυτός νομίζει ότι είναι ξένες. Μπορεί να έχει αισθητικές παραισθήσεις, να μυρίζει κάτι που οι άλλοι δεν το μυρίζουν και άλλα διάφορα συμπτώματα. Όλα αυτά οδηγούν το άτομο στην απομόνωση και επιδεινώνουν την κατάστασή του. Σκεφτείτε πόσο δύσκολο είναι να μας απομονώνει το κοινωνικό περιβάλλον μας. Στις μέρες μας δεν μπορούμε να  μιλάμε για πολιτισμό και για προηγμένες και πολιτισμένες κοινωνίες αν δε βοηθούμε τους συνανθρώπους μας  και αν δεν αγωνιζόμαστε για τον αποστιγματισμό τους.

Θα μπορούσαμε να επισκεφτούμε τα εργαστήρια του συλλόγου και να γνωρίσουμε τα μέλη των ομάδων;

 Φυσικά, με μεγάλη μας χαρά. Εκεί θα δείτε κάποια από τα έργα των παιδιών. Στο τέλος της χρονιάς κάνουμε έκθεση των έργων τους για να δει ο κόσμος τη δουλειά τους και για να νιώσουν την ικανοποίηση ότι μπορούν και αυτοί να κάνουν θαυμάσια έργα και να αρέσουν στο κόσμο.

Σας ευχαριστούμε πολύ, κυρία Νομίδου, για την ενδιαφέρουσα ενημέρωση που μας κάνετε και ευχόμαστε το έργο το συλλόγου να γίνεται συνεχώς μεγαλύτερο.

Αγαπητά μου παιδιά, και εμείς σας ευχαριστούμε πολύ που ήρθατε να γνωρίσετε το σύλλογο μας και ελπίζουμε να σας έχουμε κοντά μας στον αγώνα που κάνουμε για τον αποστιγματισμό των ψυχικά ασθενών.

επιμέλεια συνέντευξης:

Θεοχαρίδου Αντωνία