Ποια είναι η ιδιότητα σας και το αντικείμενο της δουλείας σας στο Κέντρο Πληροφόρησης Υγρότοπου Κερκίνης;

- Είμαι φύλακας ξεναγός ή καλύτερα φύλακας συνοδός επισκεπτών. Όπως λέει και η ίδια η λέξη συνοδεύω τους επισκέπτες και ταυτόχρονα ως φύλακας. Η ιδιότητά μου έχει να κάνει με την προστασία της περιοχής από την παράνομη υλοτομία καθώς και το παράνομο κυνήγι και την αλιεία.

Πόσα χρόνια ασχολείστε μ’ αυτό το αντικείμενο και τι ήταν αυτό που σας οδήγησε σε μια τόσο ενδιαφέρουσα από πολλές απόψεις απασχόληση;

- Ασχολούμαι με όσα προανέφερα εδώ και 30 χρόνια. Αυτό που με οδήγησε εκεί νομίζω ότι είναι η αγάπη μου για τα πουλιά και τα ζώα αλλά και όλα τα είδη που συναντώνται στην περιοχή και η αγάπη μου γι’ αυτό τον τόπο απ’ τον οποίο κατάγομαι και διαμένω.

Μπορείτε να μας ενημερώσετε σχετικά με την πολλαπλή λειτουργικότητα της λίμνης τόσο την αρχική τόσο και τη σημερινή;

- Η λίμνη δημιουργήθηκε το 1932 με την κατασκευή ενός φράγματος στον ποταμό Στρυμόνα κοντά στο χωριό Λιθότοπος και την κατασκευή αναχωμάτων στα ανατολικά και δυτικά. Σκοπός της δημιουργίας της λίμνης ήταν η ανάσχεση και συγκράτηση των φερτών υλικών και η άρδευση της πεδιάδας των Σερρών. Στη θέση που δημιουργήθηκε, υπήρχε μία μικρή λίμνη και έλη. Αν στη δεκαετία του 70-80 η άρδευση του κάμπου ανέρχονταν σε 300.000 στρέμματα, όσο περνούσαν τα χρόνια οι ανάγκες στις κατοικήσιμες εκτάσεις αυξήθηκαν οπότε έπρεπε να κάνουμε κάτι για να κρατήσουμε περισσότερο νερό για την άρδευση του κάμπου, μια που απώτερος σκοπός της δημιουργίας της λίμνης ήταν η άρδευση του κάμπου. Την πολιτεία την ενδιαφέρει ο ταμιευτήρας αυτός της λίμνης να είναι γεμάτος με νερό για την άρδευσή του κάμπου και όχι τόσο αν μέσα στη λίμνη έχει διάφορα είδη πουλιών και ψαριών. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Εάν «ψήφιζαν» τα πουλιά και τα υπόλοιπα είδη που ζουν εκεί, ίσως τότε ν’ άλλαζαν οι συσχετισμοί. Σιγά-σιγά αυξήθηκαν οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις και μετά το 1983 αυξήθηκε ο υδάτινος όγκος, οπότε άλλαξε η λειτουργικότητα του υγρότοπου. Η τεχνητή λίμνη Κερκίνη είναι ένας από τους 11 Υγρότοπους Διεθνής Σημασίας της Ελλάδας (γνωστοί και ως Υγρότοποι Ramsar) και Περιοχή Ειδικής Προστασίας. Πρόκειται για έναν μοναδικό και ξεχωριστό υγρότοπο με τη ρητή σημασία του όρου και νομίζω πως την αξία αυτή της προσδίδουν τα σπάνια είδη πουλιών και όχι μόνο.

Τι φιλοξενεί ο βιότοπος αναφορικά με την πανίδα και την χλωρίδα και τι είναι αυτό που της προσδίδει ιδιαίτερη σημασία;

- Έχουν παρατηρηθεί τουλάχιστον 300 είδη πουλιών στη λίμνη και τα βουνά που την περιβάλουν. Συνολικά 10 είδη πουλιών φωλιάζουν σε μικτές αποικίες στο παραποτάμιο δάσος, σε σημαντικούς αριθμούς για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Τα είδη αυτά είναι: ο κορμοράνος, ο λευκοτσικνιάς, ο αργυροτσικνιάς, ο πορφυροτσικνιάς, ο σταχτοτσικνιάς, ο κρυπτοτσικνιάς, ο νυχτοκόρακας, η χουλιαρομύτα, η λαγγόνα, η χαλκόκοτα. Επίσης, σε επιπλέουσες φωλιές το σκουφοβουτηχτάρι και το νανοβουτηχτάρι. Δυο είδη γλαρονιών, το μουστακογλάρονο και το μαυρογλάρανο, κατασκευάζουν τις φωλιές τους πάνω στα φύλλα των νούφαρων. Άλλα σημαντικά είδη είναι ο μαυροπελαργός, ο λευκοπελαργός, ο πετρίτης, ο φιδαετός, ο κραυγαετός, ο θαλασσαετός. Στη λίμνη ξεχειμωνιάζουν πολλές χιλιάδες υδρόβια πουλιά. Σημαντική είναι επίσης η παρουσία πολλών σπάνιων αρπακτικών πουλιών, όπως ο βασιλαετός, ο χρυσαετός, ο πετρίτης, ο στικταετός, ο θαλασσαετός, ο σταυραετός. Σημαντική είναι επίσης η παρουσία θηλαστικών. Η βίδρα απαντά στη λίμνη και στα κανάλια. Ο λύκος συναντάται ορισμένες εποχές του έτους στον υγρότοπο, ενώ στα γύρω βουνά υπάρχουν επίσης αγριογούρουνα και ζαρκάδια. Εκτός από τα πουλιά, σημαντική είναι η παρουσία των διαφόρων φυτικών ειδών όπως τα νούφαρα στο βορειοδυτικό τμήμα της λίμνης. Στην περιοχή της λίμνης υπάρχει ο μεγαλύτερος αριθμός βουβαλιών στην Ελλάδα. Έχουν τέλος καταγραφεί 30 είδη ψαριών στη λίμνη και στον ποταμό. Το γριβάδι, η πεταλούδα, το σίρκο, το τυλινάρι, το τσιρώνι.

Συχνά ακούμε σε εκπομπές από τα τοπικά Μ.Μ.Ε. πως SOS εκπέμπει « η λίμνη Κερκίνη». Ποια ακριβώς προβλήματα αντιμετωπίζει; Υπάρχει σχεδιασμός για την προστασία της στο μέλλον και αν γίνονται ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση.

- Νομίζω ότι είναι μία από τις καλύτερες ερωτήσεις. Πραγματικά υπάρχει πάρα πολύ μεγάλο πρόβλημα και το ότι εκπέμπει S.O.S η λίμνη Κερκίνη είναι αληθινό. Εκπέμπει S.O.S γιατί καταλαβαίνετε πως όταν ένα ποτάμι πέφτει μέσα στη λίμνη και εναποθέτει φερτή ύλη δηλαδή «μπαζώνει» τη λίμνη και αν συνεχιστεί ο ίδιος ρυθμός χωρίς να παρθούν άμεσα δραστικά μέτρα, μάλλον χωρίς να ληφθεί υπόψη η ήδη υπάρχουσα μελέτη, θα πρέπει να σας πω ότι η λίμνη θα κοπεί και θα χωριστεί στα δύο. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι να τεθεί σε λειτουργία η ήδη υπάρχουσα μελέτη που υπάρχει εδώ και 10 χρόνια. Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή μπορεί να σωθεί ο υγρότοπος εάν π.χ. κατά μήκος του ποταμού Στρυμόνα που πηγάζει από τη Βουλγαρία γίνουν κάποιες δεξαμενές που να μαζεύουν τα φερτά υλικά, να γίνει εκβάθυνση της κοίτης κάτω από την Αμφίπολη. Πρόκειται για τη γνωστή μελέτη Ψιλοδίκου, ωστόσο όμως παραμένει μελέτη με αποτέλεσμα και μια πλημμύρα να έρθει θα δημιουργηθεί πρόβλημα. Στη λίμνη Κερκίνη δεν μπορούν ν’ ανοίξουν πολύ τα θυροφράγματα, γιατί θα πλημμυρίσει ο τόπος. Η στάθμη του νερού ανέβηκε απότομα ψηλά καθώς ήρθε απότομα νερό από τη Βουλγαρία εξαιτίας των βροχών και των χιονοπτώσεων που παρατηρήθηκαν τις τελευταίες μέρες και αυτό έγινε μέσα σε μία εβδομάδα ενώ θα έπρεπε να διαρκέσει σταδιακά περίπου ένα μήνα. Εάν δείτε τώρα τη λίμνη θα παρατηρήσετε πως το νερό είναι θολό, γιατί τα χώματα έχουν ανέβει επάνω. Γενικότερα υπάρχει πρόβλημα στην περιοχή, όταν το νερό ανεβαίνει στο 36 και ειδικότερα στα παραλίμνια χωριά. Σκεφτείτε ότι τα χωριά εκεί είναι 5 μέτρα κάτω από τη στάθμη του νερού και πολλές φορές βγάζει νερό στα 30 εκατοστά. Εάν συναντούμε νερό στα 10 με 20 εκατοστά βάθος στο χωριό Κερκίνη, δε μπορούμε ούτε τους νεκρούς να θάψουμε και επομένως καταλαβαίνετε τι πρόβλημα υπάρχει. Η εποχιακή αυξομείωση της στάθμης της λίμνης κατά 4,5-5 μέτρα έχει ως αποτέλεσμα να μεταβάλλεται η επιφάνεια της λίμνης από 50.000 στρέμματα περίπου, σε 73.000 στρέμματα. Αποτέλεσμα των μεταβολών αυτών είναι τα αβαθή και πλέον παραγωγικά μέρη της λίμνης να περιορίζονται, οι καλαμιώνες (τόποι φωλιάσματος πουλιών και καταφύγιο ψαριών) να έχουν πρακτικά εξαφανιστεί λόγω της κατάκλυσης τους με νερό, οι νησίδες, τα υγρά λιβάδια και τα λασποτόπια να κατακλύζονται με νερό, το παραποτάμιο δάσος να νεκρώνεται και τα νούφαρα στο βορειοδυτικό άκρο της λίμνης να συρρικνώνονται

Οι βαρκάδες και το καραβάκι στο Λιθότοπο που επιτράπηκαν τους τελευταίους μήνες μετά από έγκριση της Νομαρχίας και μεταφέρουν επισκέπτες σε ζώνες αποικιών πουλιών, αν και κατά πόσο αποτελούν κατά τη γνώμη σας απειλή για τα πουλιά και προκαλούν ενόχληση;

- Πολύ σωστή η ερώτηση. Εγώ είμαι κατά των καραβιών και των σιδηροκατασκευών. Ναι στον τουρισμό αλλά στον τουρισμό ήπιας μορφής. Αυτή τη στιγμή με την υπάρχουσα υποδομή η λίμνη Κερκίνη δε μπορεί να δεχτεί τόσο τουρισμό. Δεν εγκρίνω τη λειτουργία του καραβιού, γιατί για μένα είναι κάτι πολύ αντιαισθητικό και κάτι που δεν δένει και δεν αρμόζει στο όλο περιβάλλον της λίμνης. Μόνο οι πλάβες που λειτουργούν με τον παραδοσιακό τρόπο, ίσιες από κάτω και βαμμένες όπως πρέπει, αρμόζουν και δένουν με το χώρο και την περιοχή. Όχι λοιπόν στις σιδηροκατασκευές αυτού του τύπου, πρόκειται για λάθος και καταδικάζω αυτούς που έδωσαν την άδεια να λειτουργήσει το καραβάκι αυτό. Εδώ υπάρχουν κάποια συμφέροντα, αλλά εμείς ως φορέας διαχείρισης, ως κέντρο πληροφόρησης δεν δώσαμε την άδεις να λειτουργήσει.

Ποια είναι η σχέση των ντόπιων ψαράδων με τους πελεκάνους που είναι ένα διεθνώς απειλούμενο είδος και βρίσκει καταφύγιο όλο το χρόνο στη λίμνη μας;

- Η λίμνη Κερκίνη (μαζί με την περιοχή του Πόρτο Λάγος), είναι η πιο σημαντική περιοχή διαχείμασης του αργυροπελεκάνου στην Ευρώπη. Η σχέση των ψαράδων ειδικά με τους πελεκάνους είναι πολύ καλή κάτι που δε συμβαίνει με άλλα είδη πουλιών όπως τους κορμοράνους που υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό κ.α.

Ευχαριστούμε θερμά μαθητές και καθηγητές τον κ. Χατζηγιαννίδη Παναγιώτη που είχε την προθυμία και την καλοσύνη να επισκεφθεί το σχολείο μας και να μας κάνει μια εμπεριστατωμένη παρουσίαση του υγροτόπου της λίμνης Κερκίνης μαζί με πλούσιο εποπτικό υλικό από σπάνιες προσωπικές φωτογραφίες σε slides. Πρόκειται για έναν άνθρωπο που από τα παιδικά του χρόνια είναι "ζυμωμένος" με τη λίμνη την οποία αγαπά απεριόριστα. Ελπίζουμε η φωνή του μέσω την ιστοσελίδας μας ν' ακουστεί στους όποιους αρμόδιους που θα αναλάβουν δράση εδώ και τώρα γι' αυτό τον παράδεισο που έχουμε την ευλογία να βρίσκεται κυριολεκτικά δίπλα μας.

Την συνέντευξη πήραν οι μαθητές:

Στέλλα Πατραμάνη

Άννα Βαΐδου

Γιώργος Λιούσας

Δημήτρης Γκόγκας

Γιώργος Δεληγιάννης

Μαρία Γκόγκα

Παυλίνα Καλαθά

Χαρούλα Σάββα

Απομαγνητοφώνηση:

Γκόγκας Παναγιώτης

Καταγραφή:

Αβραμπάκη Λία

Λιούσα Μάγδα

Επιμέλεια συνέντευξης:

Αβραμίδου Χαρά

Αθανασιάδης Αθανάσιος