Αθ. Κυριακόπουλος

(Διατηρήθηκαν οι τίτλοι των κειμένων καθώς και η ορθογραφία και η σύνταξη της εποχής)

Ο Αθαν. Κυριακόπουλος εγεννήθη εις Σουμπάσκιοϊ και αφού αποπεράτωσε τα μαθήματα του Δημοτικού σχολείου εν Σέρραις μετέβη κατά το 1896 εις Θεσ/νίκην όπου προσελήφθη ως υπάλληλος παρά τινι καταστήματι αποικιακών. Εκείθεν τη συνδρομή του Μητροπολίτου απεστάλη εις Αθήνας και κατετάχθη ως εθελοντής εις τα συμπηχθέντα τότε ανταρτικά σώματα. Εις τον πόλεμον του 1897 ηγωνίσθη γενναίως και ετραυματίσθη ελαφρώς εις την αριστεράν κνήμην.

Νοσηλευθείς εις το νοσοκομείον της Λαμίας υπό της αειμνήστου βασιλίσσης Όλγας μερίμνη ταύτης απεστάλη εις Οδησσόν εκεί όμως επ' ολίγους μήνας παρέμεινεν διότι δεν εύρεν εργασίαν και επέστρεψεν. Κατόπιν ενός περιπετειώδους ταξειδίου κατά τη διάρκεια του οποίου ολίγον έλειψε ν' αποθάνη εκ πείνης, απεβιβάσθη εις Σμύρνην, οπόθεν τη φροντίδι ενός συμπολεμιστού του τον οποίον τυχαίως συνήντησε εις τι αρτοπωλείον εξαπεστάλη εις Θεσσαλονίκην. Εις την Μακεδ. Πρωτεύουσαν δεν παρέμεινεν επί πολύ, διότι παρηκολουθείτο υπό της Αστυνομίας και ως εκ τούτου κατέφυγεν εις την πόλιν μας. Ενταύθα άμα τη αφίξει του προσελήφθη εις το Ελλ. Προξενείον ως υπάλληλος και ενεγράφη εις ηλικίαν 22 ετών εις το Γυμνάσιον. Δια να πορίζηται προς τούτοις τα προς το ζην και δια να μη διακόψη τας σπουδάς του εκ περιτροπής ενήλλαξεν το επάγγελμα του θυρωρού, του επιστάτου του Γυμνασίου και ψάλτου των εκκλησιών Αγίας Κυριακής και «Αγίου Ταξιαρχούδι». Κατόπιν επανειλημμένων διακοπών τέλος και εις ηλικίαν 30 περίπου ετών κατώρθωσεν να λαβή το απολυτήριον εκ του Γυμνασίου Θεσ/νίκης.

Κατά την εποχήν αυτήν είχεν κηρυχθή ο Μακεδόνικος άγων.

Εις το κίνημα τούτο εκ των πρώτων εμυήθη ο Κυριακόπουλος και είναι ο πρώτος όστις εχρησίμευσεν ως οδηγός τον πρώτου ανταρτικού σώματος. Ήτο  όπως μας διηγήθη ο ίδιος νύκτα Μεγάλης Παρασκευής του 1903 ότε μετά του Λιάκα παρέλαβε εκ του Προξενείου το σώμα και το ωδήγησεν δια των αγρών εις την Δοβίσταν. Ολίγον έξωθι ταύτης και εντός λάκκου το εγκατέλειψε προς στιγμήν και αφού μετέβη εις την οικίαν του κ. Ζάκα τον παρεκάλεσεν όπως τους οδήγηση εις την εκκλησίαν του Αγίου Δημητρίου. Τούτο και έγινε υπό τους θόλους δε του εξωκκλησίου εντός ολίγου αντήχησεν ο όρκος, τον οποίον έδωσαν οι αντάρται.

Την πρώτην του ταύτην ενέργειαν ηκολούθησαν πλείσται άλλαι. Ο αείμνηστος εις μύριους έκτοτε απεδύθη κινδύνους διότι αυτός εγύμναζεν εις την αυλήν του Προξενείου τους μυουμένους εις το κίνημα νέους και αυτός συνειργάζετο μετά των παραγόντων της Πενταπόλεως Μητρούση Παπαγεωργίου και Παπαευαγγέλου (Σαρμουσακλή) Μπάντιου, Μουξιού και Παπαοικονόμου (Βεζνίκου) Παπαδημητρίου (Τοπολιάνης) κ.λπ. δια την μεταφορόν όπλων και δια την εκκαθάρισιν του τόπου από διαφόρων Βουλγαριζόντων ιδίως του καταστραφέντος χωρίου Δριάνοβα.

Κατά τον Μακεδόνικο αγώνα ωσαύτως διορίσθη το πρώτον δημοδιδάσκαλος και εχρησιμοποιήθη εις την επισφαλέστατην θέσιν της Άνω Βρόντους, την οποίαν προ τούτου κατείχεν ο δημοσιογράφος και πολιτευτής Καβάλλας κ. Α. Ζορμπάς. Τότε έπαιξε σπουδαιότατον ρόλον κατά την δολοφονίαν του Βουλγάρου οργανωτού Νίκωφ καθ' ην εκ λάθους ετραυματίσθη και ο οπλαρχηγός Αθαν. Χατζηπανταζής. Ούτος ως γνωστόν ενοσηλεύετο εις το Προξενείον, μίαν νύκτα δε ότε επρόκειτο να ερευνηθή το Προξενείον υπό της Τουρκ. Αστυνομίας υπεχρεώθη να φέρη επί τον ώμων του τον τραυματίαν και να τον περιτριγυρίζη επ' αρκετόν εις τους παρά τα «Εβραίικα» δρομίσκους δια να μη ανευρεθή. Εις την μυστηριώδη ταφήν του αμέσως κατόπιν αποθανόντος Χατζηπανταζή έλαβεν μέρος μετά των κ.κ. Στεφ. Αναστασίου, Προκοπ. Ιακώβου κ.ά. και εν γένει σοβαρωτάτας υπηρεσίας προσέφερεν εις την πατρίδα και μετά το σύνταγμα οπότε παρέμεινεν εις την γεννέτειράν του ως διευθυντής του σχολείου. Εκεί ευρέθη κατά τον Ιούνιον του 1913 οπότε ενθουσιασθείς από την ήτταν των Βουλγάρων επανεστάτησεν τους ομοχωρίους του. Τεθείς δε επικεφαλής μιας ομάδος κατόπιν συμπλοκής κατέλαβεν το Καρλή-Κιόι όπερ απετέλει φωλεάν κομιτατζήδων. Τότε συνέβη και το εξής αξιοσημείωτον γεγονός. Εις την Δοβίσταν είχε καταφθάση εν τάγμα Βουλγαρικού στρατού, το οποίον εν τάχει ήρχισε ν' ανοίγη προχώματα για ν' αμυνθή. Οι κάτοικοι της Δοβίστης έντρομοι έβλεπον τους δυνάστας των στήνοντας τα πυροβόλα των και με παν μέσον προσεπάθουν να επικοινωνήσουν προς το Σουμπάσκιοϊ, όπου ενόμιζον ότι ευρίσκεται Ελληνικός Στρατός. Η ιδέα αύτη είχεν σχηματισθή παρ' αυτοίς εκ του γεγονότος ότι ο Κυριακόπουλος δια να εξαπάτηση τους Βουλγάρους είχε σχηματίση δια των «καπνομουσιαμάδων» σκηνάς στρατιωτικάς εις την κορυφήν των οποίων έθεσε και Ελλ. σημαίας.

Το στρατήγημα τούτο επέτυχεν πλήρως και εξηπάτησεν και αυτούς τους Δοβιστινούς οίτινες έσπευσαν να πληροφορήσουν δι' επιστολής του κ. Αλευρά περί των εν τω χωρίω λαμβανόντων χώραν τον Κυριακόπουλον. Ούτος χωρίς να δώση ουδεμίαν απάντησιν έστησεν παρά την δημοσίαν οδόν ενέδραν εις την οποίαν ενέπεσαν οι δύο Βούλγαροι ανιχνευταί, οίτινες εστάλησαν δια να ίδουν εάν κατελήφθησαν αι Σέρραι υπό των Ελλήνων. Ο φόνος τούτων και οι αθρόως εκ Βεζνίκου ριπτόμενοι πυροβολισμοί είχον ως συνέπειαν να επιφέρουν πανικόν μεταξύ των Βουλγάρων της Δοβίστης, οίτινες έφυγαν χωρίς να γευθούν του φαγητού των, το οποίον άφησαν επί της πύρας. Ο Κυριακόπουλος ούτω εγένετο αφορμή όπως σωθή ολόκληρος η Πεντάπολις από βεβαιότατου κινδύνου. Μετά την ανακατάληψιν της Ανατ. Μακεδονίας ο αείμνηστος Κυριακόπουλος επεδόθη εις ιδεολογικούς αγώνας. Ανέκαθεν ήτο κεκηρυγμένος οπαδός του Ελευθ. Βενιζέλου και εις εκ των κυριωτέρων αγωνιστών της Φιλελεύθερας παρατάξεως εν τω Ν. Σερρών. Ήτο ωσαύτως εις εκ των κυριωτέρων παραγόντων της αγροτικής κινήσεως. Κατά το 1924 ίδρυσε την Ένωσιν των Γεωργ. Συνεταιρισμών Σερρών και σοβαρότατους αγώνες υπέρ τον καπνοπαραγωγικού κόσμου διεξήγαγεν. Από των στηλών μας κατά το 1926 εδημοσίευσε μίαν σειράν άρθρων, τα οποία απετέλουν μαστίγωμα κατά της ασκουμένης τότε ελαττωματικώς υπό της Εθνικής Τραπέζης Αγροτ. Πίστεως. Εχρησίμευσεν ως αντιπρόεδρος των 2 πρώτων καπνοπαραγωγικών συνεδρίων βραδύτερον δε εγένετο Προϊστάμενος του τμήματος καπνοπαραγωγών παρά τω Γραφ. Προσ. Καπνού Καβάλλας, μέλος του Διοικ. Συμβ. της Γεωργ. Τραπέζης Μακεδονίας, τακτικόν μέλος του Γεωργ. Επιμελητ. Σερρών, αντιπρόσωπος παρά τω Κεντρικώ Γραφείω Προστ. Αθηνών και εν γένει κατείχε πλείστα αξιώματα τιμητικώτατα μη αποδίδοντα όμως εις αυτόν ουδεμίαν οικονομ. ωφέλειαν.

Ως Πρόεδρος της Κοινότητος ωσαύτως εσημείωσεν υπέροχον δράσιν κατορθώσας όπως εις την Κοινότητα Νέου Σουλίου γίνουν έργα αθάνατα, τα οποία εσαεί να υπενθυμίζουν την αγαθοποιόν προσπάθειάν του.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ 27.1.1929

Η δολοφονία του Θανάση Κυριακόπουλου

Στις 18 Ιανουαρίου ένα φριχτό πολιτικό έγκλημα που γίνεται στο σημερινό χωριό Ν. Σούλι, μερικά χιλιόμετρα μόνο από την πόλη των Σερρών, και με αίτια τα κατάλοιπα του εθνικού διχασμού, παγώνει ακόμη περισσότερο τους ανθρώπους, όταν άγνωστοι δολοφονούν με μαχαίρι και πιστόλι τον πρόεδρο της κοινότητας, σημαίνον στέλεχος και εξέχουσα προσωπικότητα, του κόμματος των Φιλελευθέρων, Θανάση Κυριακόπουλο. Η δολοφονία, που γίνεται ανήμερα της γιορτής του. μπροστά στο σπίτι του θύματος, συγκλονίζει ολόκληρη τη Μακεδονία για μέρες και γρήγορα ο τόπος της δολοφονίας γίνεται τόπος προσκυνήματος ενώ την κηδεία του σπεύδουν να παρακολουθήσουν δεκάδες στελέχη των φιλελευθέρων και πλήθος κόσμου. Αυτές τις μέρες βρίσκεται στα Σέρρας ο φακίρης Τσικίρ Χαν, που την Κυριακή στις 27 Ιανουαρίου, σπεύδει να εξηγήσει με σχετική του ανακοίνωση στις τοπικές εφημερίδες πως «...παρακληθείς υπό πολλών πολιτών, γνωστών και φίλων μου, δίδω σήμερον δια δευτέραν φοράν μεγάλην πνευματιστικήν παράστασιν εις την αίθουσαν τον κινηματοθεάτρου "Διονύσια" και περί ώραν 4ην μ.μ. Προερχόμενος εξ Ινδιών και περιηγηθείς τας μεγαλυτέρας πόλεις και τας πρωτεύουσας πολλών Κρατών, έχω εκτέλεση πρωτότυπα εκπληκτικά και υπεράνθρωπα πειράματα, πνευματισμού, Δερβισισμού και Φακιρισμού, τα οποία συνετάραξαν όλον τον επιστημονικόν κόσμον και απησχόλησαν πολλάς στήλας των μεγαλυτέρων εφημερίδων του Κόσμου». Δεν ξέρουμε αν τόπος καταγωγής του εν λόγω φακίρη ήταν τελικά κάποια Ξεχασμένη συνοικία της Αθήνας ή κάποιο χωριό της Πελοποννήσου, αλλά

Από την κηδεία του Θανάση Κυριακόπουλου στο Νέο Σούλι Σερρών, στις 11 το πρωί της 20ης Ιανουαρίου 1929. Δεξιά από το φέρετρο ο δεσπότης Σερρών Κωνσταντίνος και σχεδόν δίπλα του, με το παλτό και το γιακά σηκωμένο, ο βουλευτής τον Αγροτικού κόμματος Σωκράτης Ανθρακόπουλος που εκφώνησε και τον επικήδειο. Στην κορδέλα από το πρώτο στεφάνι αναγράφονται οι λέξεις «Δημοκρατική νεολαία Ν. Σερρών». Στην κηδεία παρευρίσκονταν εκπρόσωποι από δεκάδες αγροτικές οργανώσεις, άλλοι πολιτικοί, εκπρόσωποι συλλόγων, ενώ κατατέθηκαν δεκάδες στεφάνια.

ξέρουμε πως όταν διαπιστώνεται το αδιέξοδο της χωροφυλακής σχετικά με την εξιχνίαση της δολοφονίας του Κυριακόπουλου, τότε οι αρχές στρέφονται προς αυτόν, μελετούν την πρόταση του ότι δήθεν θα τους υποδείξει τους φονιάδες και ούτε λίγο ούτε πολύ, αυτόν αρχίζουν και βλέπουν ως σανίδα σωτηρίας! Όμως οι φονιάδες του γενναίου εκείνου άντρα δεν θα βρεθούν ποτέ και η δίκη που θα γίνει τον Ιούνιο του 1933 στη Θεσσαλονίκη με κάποιους υποτιθέμενους δολοφόνους, που ύστερα από τριήμερη διαδικασία τελικά αθωώνονται, θα είναι ουσιαστικά χωρίς κανένα ηθικό αντίκρισμα.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Βασ. Τζανακάρη "Εικονογραφημένη Ιστορία των Σερρών τόμος Β', σελ.214-215"

Προσαρμογή εργασίας:

Αθανασιάδης Αθανάσιος

athanasiadi@sch.gr