ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ     ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

(Κατσαμπρόκος)

Ένας  μάρτυρας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θύμα του  εθνικού  διχασμού

Ο Αθανάσιος ή Θανάσης Κυριακόπουλος¹ του Κυριάκου ή περισσότερο γνωστός με το παρατσούκλι «Κατσαμπρόκος» γεννήθηκε στο Σουμπάσκιοϊ (Ν. Σούλι) Σερρών το 1879. Τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε στο χωριό του, αλλά τελείωσε την τελευταία τάξη στο Δημοτικό Σχολείο Σερρών. Στα 1896 βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη εργαζόμενος ως υπάλληλος σε κατάστημα αποικιακών. Με τις ενέργειες και μεσολάβηση του Μητροπολίτη κατέβηκε στην Αθήνα, κατατάχθηκε εθελοντής στον Ελληνικό Στρατό και κατά τον πόλεμο του 1897 τραυματίστηκε στο αριστερό του πόδι. Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του στο Νοσοκομείο Λαμίας και την επίσκεψη της τότε βασίλισσας Όλγας ζήτησε και στάλθηκε, μετά την αποθεραπεία του, να εργαστεί στην Οδησσό (Προξενείο). Εκεί δεν έμεινε ευχαριστημένος και ύστερα από ένα περιπετειώδες ταξίδι μέσω Σμύρνης, Θεσσαλονίκης, με κίνδυνο της ζωής του γύρισε τελικά στην πόλη των Σερρών, όπου εργάστηκε ως υπάλληλος στο Ελληνικό Προξενείο. Τότε, και σε ηλικία 22 ετών, αποφάσισε να γραφτεί στην πρώτη τάξη του Ελληνικού Γυμνασίου². Για να μπορεί όμως ν' ανταποκρίνεται στις οικονομικές του υποχρεώσεις και να μη διακόψει τις σπουδές του, αναγκάστηκε να εργαστεί και μάλιστα ν' αλλάξει κατά καιρούς πολλά επαγγέλματα. Εργάστηκε ως ψάλτης στις εκκλησίες «Ταξιαρχούδι» και «Αγίας Κυριακής», ως επιστάτης στο Γυμνάσιο, κ.ά. Τελικά κατάφερε, ύστερα κι από κάποιες διακοπές που μεσολάβησαν στις σπουδές του, να πάρει το απολυτήριο από το Γυμνάσιο της Θεσσαλονίκης σε ηλικία 30 ετών.

Στο μεταξύ είχε κηρυχθεί ο ένοπλος Μακεδονικός Αγώνας, όπου μυήθηκε από τους πρώτους. Υπήρξε οδηγός του πρώτου αντάρτικου μακεδονικού σώματος τη νύχτα της Μ. Παρασκευής του 1903 μέσα από τα χωράφια, φθάνοντας στο εξωκλήσι του Αγίου Δημητρίου στη Δοβίστα, όπου έδωσαν οι αντάρτες τον «όρκο» στον Αγώνα. Στα υπόγεια του Προξενείου γύμναζε μυημένους νέους στο κίνημα στη χρήση όπλων. Συνεργάστηκε για τη μεταφορά όπλων από Τσάγεζι, Αχινό με άλλους Δαρνακοχωρίτες από Σαμουσακλή με τον Παπαγεωργίου Μητρούση, από Βεζνίκο με τους Μπάντιο, Μουξιό, Παπαοικονόμου και από Τοπόλιανη με τον Παπαδημητριού κ.ά.

Έλαβε μέρος στη δολοφονία του Βούλγαρου βιβλιοπώλη Νίκωφ, στη διάρκεια της οποίας τραυματίστηκε θανάσιμα ο οπλαρχηγός Χατζηπανταζής Αθανάσιος, καταγόμενος από το χωριό Πρόσνικ (σημ. Σκοτούσα).

Διορίστηκε αρχικά ως Δάσκαλος στο χωριό Άνω Βρόντου, αλλά μετά την επανάσταση των Νεότουρκων (1908) τοποθετήθηκε Διευθυντής στη Δημοτική Σχολή ( Δημοτικό Σχολείο της εποχής εκείνης) της γενέτειρας του, στο χωριό Σουμπάσκιοϊ.

Κατά τη διάρκεια της 1ης Βουλγαρικής κατοχής (1912-13) πρωτοστάτησε σε οργανωμένο κίνημα των συγχωριανών του έτσι, ώστε τον Ιούνιο του 1913 κατάφερε να ελευθερώσει από τα χέρια των κατακτητών Βουλγάρων το χωριό του και να σώσει από βέβαιη καταστροφή όλα τα Δαρνακοχώρια, πριν περάσει ο Ελληνικός Στρατός τον ποταμό Στρυμόνα. (Τέχνασμα σκηνών στο λόφο του Μπουζιάρου). Στα 1924 κατάφερε να ιδρυθεί η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών του Νομού κι ως πρώτος πρόεδρος της διοργάνωσε και τα δύο πρώτα καπνοπαραγωγικά Συνέδρια της Ανατολικής Μακεδονίας. Λίγο αργότερα έγινε προϊστάμενος στο τμήμα καπνοπαραγωγών του Γραφείου Προστασίας καπνού στην Καβάλα, μέλος στο Δ.Σ. της Γεωργικής Τράπεζας Μακεδονίας, μέλος στο Γεωργικό Επιμελητήριο Σερρών και αντιπρόσωπος στο Κεντρικό Γραφείο Προστασίας καπνού στην Αθήνα. Διετέλεσε επίσης για πολλά χρόνια πρόεδρος του χωριού.

Με δική του έγγραφη εισήγηση και προσωπική παρέμβαση στον τότε Πρωθυπουργό της Ελλάδας, τον Ελευθέριο Βενιζέλο (1926), κατάφερε να εκδοθεί απόφαση, ώστε οι καπνοπαραγωγοί να παίρνουν δωρεάν το τσιγαρόχαρτο³.

Ανήμερα της γιορτής του στις 18 Ιανουαρίου του 1929 δολοφονήθηκε έξω από το σπίτι του, από άγνωστους δολοφόνους. Ως αίτια της δολοφονίας του αποδίδονται ο «εθνικός διχασμός⁴», γιατί ήταν δυναμικό στέλεχος του Κόμματος των Φιλελευθέρων (Ελ. Βενιζέλου) αλλά δεν αποκλείονται και «θιγόμενα συμφέροντα των καπνεμπόρων».

Λίγες μέρες πριν είχε μιλήσει στο 4ο καπνοπαραγωγικό Συνέδριο στην Καβάλα με θέμα «Αγροτική εκπαίδευση», που έγινε πρωτοσέλιδο στην εφημερίδα «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» της Θεσσαλονίκης.

Στα 1922 είχε περιουσιακά στοιχεία 200 πρόβατα, 12 αγελάδες, 2.500 οκάδες καπνό και 400 χιλιάδες δραχμές στην Τράπεζα, δηλαδή συνολική περιουσία 2 εκατομμυρίων δραχμών της εποχής εκείνης, ενώ την ημέρα της δολοφονίας του 56 δραχμές, αυτές που βρέθηκαν στις τσέπες του.

Οπωσδήποτε υπήρξε μια εξέχουσα προσωπικότητα, με πρωτοποριακές ιδέες και αξιέπαινες δραστηριότητες.

Σήμερα υπάρχει μόνο ένας δρόμος αφιερωμένος στ' όνομα του, για να θυμίζει στους κατοίκους του χωριού ότι ο Θανάσης Κυριακόπουλος ήταν από κείνες τις σπάνιες και χαρισματικές προσωπικότητες που θυσιάζονται για το καλό, το κοινό συμφέρον του κοινωνικού συνόλου.

¹ Βλ. Περιοδικό «ΓΙΑΤΙ» Βασίλη Τζανακάρη Σέρρες τεύχη 163-164 Ιανουάριος 1989 σελ. 6-7. :

² Βλ. Περιοδικό «ΓΙΑΤΙ» Βασίλη Τζανακάρη Σέρρες τ. 279 Σεπτέμβριος 1998 σελ. 7.

³ Την πληροφορία μας την έδωσε ο Καμπούρης Χρήστος (Χρηστάκος), συνταξιούχος αυτοκινητιστής ετών 76

⁴ Βλ. Περιοδικό «ΓΙΑΤΙ» Βασ. Τζανακάρη Σέρρες τ. 232 Οκτώβριος 1994 σελ. 21-38.

Κόκκινος Γεώργιος

Προσαρμογή εργασίας:

Αθανασιάδης Αθανάσιος

athanasiadi@sch.gr