Λίγα λόγια για τη σύγχρονη μετεωρολογία :

Η σύγχρονη μετεωρολογία διακρίνεται :

(α) στη δυναμική μετεωρολογία που εξετάζει τις κινήσεις του αέρα και τις δυνάμεις που τις προκαλούν.

(β)  στη φυσική μετεωρολογία που εξετάζει τα καθαρώς φυσικά φαινόμενα όπως η ακτινοβολία, η θερμότητα, η εξάτμιση, τα οπτικά, ακουστικά και ηλεκτρικά φαινόμενα κ.α., και

(γ) στην κλιματολογία ή στατική μετεωρολογία που ασχολείται με τη συγκέντρωση και επεξεργασία των διαστημικών στοιχείων για το κλίμα διαφόρων περιοχών της γης .

Η σύγχρονη μετεωρολογία έχει πολλές εφαρμογές στον καθημερινό βίο. Εκτός από τις πολύτιμες υπηρεσίες που προσφέρει στους γεωργούς, στους ναυτιλλόμενους και στους αεροπόρους, συμβάλει και στην έρευνα των κλιματολογικών συνθηκών που κάνουν υγιεινότερη τη διαβίωση των ανθρώπων. Όλες οι μετρήσεις, παρατηρήσεις και έρευνες στη σύγχρονη μετεωρολογία γίνονται με σύγχρονα μέσα και εργαλεία βασισμένα στα τελευταία τεχνολογικά μέσα. Οι μετεωρολόγοι έχουν την βοήθεια δορυφόρων και άλλων υπερσύγχρονων οργάνων που αφήνουν στην ατμόσφαιρα για τις διάφορές τους μετρήσεις. Τα βαρόμετρα, τα θερμόμετρα, υγρόμετρα κ.α. από τα κλασσικά μετεωρολογικά όργανα έχουν αντικατασταθεί με σύγχρονους ηλεκτρονικούς αισθητήρες που είναι ενωμένοι με ηλεκτρονικούς υπολογιστές που συγκεντρώνουν όλα τα στοιχεία και αμέσως σου παρουσιάζουν την πρόγνωση του καιρού ή τα μετεωρολογικά – κλιματολογικά στοιχεία ενός τόπου.

Πρακτική  Μετεωρολογία

Είναι ο κλάδος της Μετεωρολογίας, που εξετάζει κυρίως τα όργανα και τις μεθόδους, με τις οποίες προσδιορίζονται οι τιμές των διαφόρων  μετεωρολογικών στοιχείων, τόσον στα αέρια στρώματα κοντά στο έδαφος όσον και στα διάφορα ύψη μέσα στην ατμόσφαιρα.

Οι μετεωρολογικές παρατηρήσεις. Ο άνθρωπος από τα πρώτα του βήματα πρόσεξε τα διάφορα καιρικά φαινόμενα, για χιλιάδες όμως χρόνια οι παρατηρήσεις του ήταν τυχαίες καθαρά προσωπικές γι’ αυτό και τις ξεχνούσε σύντομα.

Οι πρώτες μετεωρολογικές παρατηρήσεις που επέτρεπαν την εξαγωγή κάποιων συμπερασμάτων, έγιναν στην Ελλάδα.

Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, κατά τον Θεόφραστο και άλλους συγγραφείς, από τον 5ο π.χ. αιώνα έκαναν συστηματικές παρατηρήσεις ατμοσφαιρικών φαινομένων, με σκοπό την σύνταξη ημερολογίων, γνωστών με το όνομα «Παραπήγματα», τα οποία περιείχαν προγνωστικά αστρονομικών και μετεωρολογικών φαινομένων.

Από την Ρωμαϊκή εποχή και τους Βυζαντινούς χρόνους μέχρι την εποχή, που κατασκευάστηκε το θερμόμετρο και το βαρόμετρο(1643), ελάχιστες παρατηρήσεις πάνω στα ατμοσφαιρικά φαινόμενα υπάρχουν.

Η επινόηση των οργάνων αυτών υπήρξε σταθμός στην εξέλιξη της Μετεωρολογίας, διότι με αυτά έγιναν οι πρώτες μετρήσεις της θερμοκρασίας του αέρα και της ατμοσφαιρικής πίεσης. Οι παρατηρήσεις αυτές αρχικά δεν ήταν ούτε σημαντικές και συνεχείς ούτε και συγκρίσιμες μεταξύ τους, με την πάροδο όμως του χρόνου και με την επινόηση των οργάνων, οι μετεωρολογικές παρατηρήσεις άρχισαν να συστηματοποιούνται και να εκτελούνται συνεχώς.

Ο σημαντικότερος ίσως σταθμός στην ιστορία της Μετεωρολογίας, ήταν η κατασκευή, από τον γερμανό μετεωρολόγο Brandes (1820), των πρώτων συνοπτικών χαρτών καιρού, με την βοήθεια των οποίων διαπιστώθηκε η ύπαρξη και η φύση των συστημάτων πίεσης (υφέσεις, αντικυκλώνες κ.λ.π.). Μπορούμε να πούμε ότι την εποχή εκείνη γεννήθηκε η Συνοπτική Μετεωρολογία.

Θεμελιωτής του δικτύου των μετεωρολογικών σταθμών υπήρξε ο διευθυντής του αστεροσκοπείου του Παρισιού, γύρω στο 1850, Le Verrier. Στις συστηματικές παρατηρήσεις των μετεωρολογικών σταθμών οφείλεται η ανάπτυξη που σημειώθηκε τα τελευταία 100 χρόνια στη Μετεωρολογία.

Στην πρόοδο της Μετεωρολογίας σημαντικά συνέβαλαν και οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, κατά την διάρκεια των οποίων η επιστήμη αυτή προσέφερε μεγάλες υπηρεσίες.

Μεγάλη τέλος υπήρξε η πρόοδος της Μετεωρολογίας και γενικά η πρόοδος της γήινης ατμόσφαιρας και του διαστήματος πλησίον της γης, κατά τα τελευταία 50 χρόνια, χάρις στην χρησιμοποίηση των πυραύλων, των τεχνητών δορυφόρων, των κοσμικών σταθμών, κλπ μέσων έρευνας.

Τα μετεωρολογικά στοιχεία.  

Υπάρχει σε κάθε κατάσταση της ατμόσφαιρας ένας αριθμός στοιχείων, τα οποία μπορούν να μετρηθούν και των οποίων η γνώση είναι απαραίτητη, προκειμένου να καθορίσουμε την καιρική κατάσταση που επικρατεί πάνω από μία περιοχή και να προβλέψουμε την πιθανή της εξέλιξη.

Τα στοιχεία αυτά τα ονομάζουμε γενικώς  κ α ι ρ ι κ ά  ή  μ ε τ ε ω ρ ο λ ο γ ι κ ά στοιχεία, τα σπουδαιότερα δε από αυτά είναι η ηλιακή ακτινοβολία, η θερμοκρασία του αέρα, η ατμοσφαιρική πίεση, ο άνεμος, η υγρασία, η νέφωση, οι βροχοπτώσεις κλπ.

Ο συνδυασμός όλων των μετεωρολογικών στοιχείων, τα οποία συμβαίνουν σε  μια δεδομένη στιγμή πάνω από ένα τόπο χαρακτηρίζουν τον καιρό του τόπου, η δε μέση κατάσταση αυτών το κλίμα του τόπου.

Η Μετεωρολογία εξετάζει τον καιρόν, η Κλιματογραφία περιγράφει το κλίμα των διαφόρων τόπων, η δε Κλιματολογία εξηγεί αυτό.

Τα Μετεωρολογικά όργανα.

Για την εκτίμηση των διαφόρων μετεωρολογικών στοιχείων χρησιμοποιείται ένα πλήθος οργάνων, τα οποία πρέπει να παρουσιάζουν ορισμένη ακρίβεια και ευαισθησία ανάλογα με το στοιχείο, για την μέτρηση του οποίου προορίζονται. Επίσης πρέπει να παρουσιάζουν στερεότητα και αντοχή διότι τα περισσότερα από αυτά είναι εκτεθειμένα σε διάφορες καιρικές συνθήκες. Ως προς τα όργανα όμως με τα οποία εκτελούνται ειδικές μετρήσεις διαφόρων στοιχείων εντός της ελεύθερης ατμόσφαιρας και εξώσφαιρας αυτά είναι πολύπλοκα κα δαπανηρά, η δε χρήση και συντήρησή τους απαιτεί ειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό.

Ώρες παρατηρήσεων.

Οι κύριες μετεωρολογικές παρατηρήσεις στους περισσότερους σταθμούς εκτελούνται τρεις φορές την ημέρα. Στους συνοπτικούς σταθμούς εκτελούνται τέσσερις φορές την ημέρα και στους σταθμούς των μεγάλων αεροδρομίων κάθε ώρα η και κάθε μισή ώρα. Υπάρχουν όμως σταθμοί στους οποίους οι παρατηρήσεις γίνονται δύο και τρεις φορές την ημέρα. Οι ώρες των μετεωρολογικών παρατηρήσεων καθορίζονται από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό.

Πρακτική - Εμπειρική πρόγνωση του καιρού

Ένας καλός παρατηρητής του καιρού πρέπει να είναι σε θέση να προβλέπει ενδεχόμενες αλλαγές του παρατηρώντας τα διάφορα φυσικά φαινόμενα ή την συμπεριφορά διαφόρων ζώων και πουλιών.

Ακολουθούν παραδείγματα που αφορούν την επιδείνωση και τη βελτίωση του καιρού. Αυτά τα παραδείγματα είναι κληρονομιά που μπορεί να έχει περάσει από γενιά σε γενιά από τα αρχαία χρόνια. Οι παλαιότεροι, και κυρίως στις αγροτικές περιοχές, αν έρθετε σε επαφή μαζί τους, γνωρίζουν αρκετά τέτοια παραδείγματα, γιατί αυτά, ήταν που τους βοηθούσαν να εξασκούν άφοβα τα επαγγέλματα της φύσης τα χρόνια που η τηλεόραση και το ραδιώφωνο ήταν πολυτέλεια.

Επιδείνωση του καιρού θα έχουμε όταν:

Βελτίωση του καιρού θα έχουμε όταν:

Πρόγνωση Καιρού - Πληροφορίες

Την πρόγνωση του καιρού τη χρειαζόμαστε όλοι: όσοι πρόκειται να πάνε εκδρομή, οι ιστιοπλόοι, όσοι ταξιδεύουν σε στεριά, θάλασσα ή αέρα, οι αγρότες, οι βοσκοί, όσοι δουλεύουν στην ύπαιθρο κ.ά.

Πρώτο επιστημονικό μέσο, για την πρόγνωση του καιρού ήταν και είναι το Βαρόμετρο. Αυτό μετράει την ατμοσφαιρική πίεση και τις αλλαγές της σε μια στήλη υδραργύρου. Το πρώτο βαρόμετρο εμφανίστηκε το 1643 στην Ιταλία.

Ο αέρας έχει και αυτός βάρος. Μάλιστα στο επίπεδο της θάλασσας ασκεί πάνω στο σώμα μας πίεση ίση μ’ ένα μικρό αυτοκίνητο. Όμως εμείς δε την νοιώθουμε επειδή στο σώμα μας υπάρχει μια αντίθετη πίεση προς την ατμοσφαιρική, που την εξισορροπεί.

Εκτός από το βαρόμετρο για την πρόγνωση του καιρού χρειαζόμαστε το Θερμόμετρο που μετράει τη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας, το Υγρόμετρο που μετράει την υγρασία, το Βροχόμετρο που μετράει τη βροχόπτωση, ο ανεμοδείκτης που μετράει τη διεύθυνση του ανέμου και το Ανεμόμετρο που μετράει την ένταση του ανέμου.

Σε διάφορα σημεία του Ελλαδικού χώρου υπάρχουν μετεωρολογικοί σταθμοί οι οποίοι έχουν τα ανωτέρω όργανα από τα οποία παίρνουν τα ανάλογα στοιχεία. Με τα στοιχεία αυτά και με τα στοιχεία που παίρνουν από μετεωρολογικούς σταθμούς άλλων χωρών και τα οποία βάζουν σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές βγάζοντας την πρόγνωση του καιρού.

Διάφορα σύμβολα

Ονοματολογία ανέμων με βάση την ένταση και τη διεύθυνσή τους

 

Αθανασιάδης Αθανάσιος

athanasiadi@sch.gr

Καμπουρίδης Κώστας

kostkamp@hol.gr