Επιλογή - Περιεχόμενα   Ιστορία Αξιοθέατα - Φυσικές ομορφιές Αρχαιολογικοί Χώροι Θρησκευτικοί τόποι Μουσεία Έθιμα - Παραδόσεις Παραδοσιακή Λαϊκή Αρχιτεκτονική Πολιτιστικές εκδηλώσεις

Πολιτιστικοί Παράγοντες - Φυσικές ομορφιές

 

Ο Νομός Σερρών έχει μεγάλη ιστορία που συνδέεται με καταστροφές, λεηλασίες, πολέμους, πυρπολήσεις και σφαγές. Όπου έχουν γίνει ανασκαφές βρέθηκαν ερείπια από αρχαίους οικισμούς και κατάλοιπα καταστροφών. Μερικά Βυζαντινά μνημεία έχουν σωθεί, όπως η εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων, οι Άγιοι Ανάργυροι, ο Άγιος Νικόλαος. Πολλά από τα αρχαία μνημεία έχουν καταστραφεί ή καταχώστηκαν σε μεγάλο βάθος λόγω του επικλινούς εδάφους της πόλης των Σερρών. Από τα αρχαιολογικά ευρήματα αποδεικνύεται ότι η περιοχή των Σερρών υπήρξε μια από τις αρχαιότερες της Μακεδονίας. Ο Ηρόδοτος ονομάζει τις Σέρρες Σίρι Παιονική ενώ υπάρχουν αναφορές του Θεόπομπου, του Θουκυδίδη, και του Ρωμαίου Τίτου Λίβυου.
Η περιοχή κατέχει μια εξέχουσα θέση από άποψη εμπορική όσο και στρατηγική διότι συνδέει τα Βαλκάνια με το Αιγαίο μέσω των στενών του Ρούπελ. Λόγω της θέσεως αυτής αποτέλεσε ορμητήριο επιθέσεων κατά των Σλάβων την εποχή του Βυζαντίου και της Τουρκοκρατίας. Από τα αρχαιολογικά ευρήματα που βρέθηκαν συμπεραίνεται ότι η περιοχή κατοικήθηκε από την Παλαιολιθική εποχή από κατοίκους αυτόχθονες. Οι προϊστορικοί οικισμοί που βρέθηκαν δείχνουν ότι πρώτα εγκαταστάθηκε η Πελασγική Φυλή και ακολούθησαν οι Θράκες όπως επισημαίνει και ο Ηρόδοτος. Οι φυλές που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή υπεράσπισαν τα Βόρεια σύνορα της Ελλάδας από τις εχθρικές εισβολές και βοήθησαν στην ανάπτυξη του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Την εποχή των Περσικών πολέμων οι κάτοικοι φιλήσυχοι όντας αμύνονταν μόνο κατά των εχθρών. Αρχαιολογικά ευρήματα που συνδέουν την περιοχή με τον Πελοποννησιακό πόλεμο βρέθηκαν στην Ακρόπολη των Σερρών. Κατά την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου η περιοχή συνέβαλε σημαντικά στην εκπολιτιστική εκστρατεία των Μακεδόνων αφού ο Βασιλιάς Φίλιππος χρησιμοποίησε τα χρυσωρυχεία του Παγγαίου δημιουργώντας ισχυρή οικονομία. Οι Παίονες και οι Αγριάνες (κάτοικοι της περιοχής) κατατάχθηκαν στο στρατό του Μ. Αλεξάνδρου και πρωτοστάτησαν σε όλες του τις μάχες. Από το 357π.Χ μέχρι το 168π.Χ. η Αμφίπολη ήταν το κέντρο της Μακεδονίας. Άλλες αρχαίες πόλεις στην περιοχή του νομού Σερρών ήταν η Ηράκλεια, η Σκοτούσσα, η Βισαλτία, το Κερδύλιο, το Τράιλον, η Βέργη, ο Μύρκινος, ο Γάζωρος, η Ζίχνη και ο Δραβίσκος.
Τη Ρωμαϊκή εποχή έγιναν πολλές λεηλασίες ενώ ο Αιμίλιος Παύλος στρατοπέδευσε έξω από την πόλη γιατί τη θεωρούσε επικίνδυνη για εξέγερση. Τους περισσότερους θησαυρούς της Αμφίπολης τους μετέφερε στη Ρώμη. Από ενεπίγραφες πλάκες που σώζονται φαίνεται ότι οι κάτοικοι της περιοχής μιλούσαν την Ελληνική γλώσσα. Ο Απόστολος Παύλος διέδωσε το Χριστιανισμό περνώντας τρεις φορές από την περιοχή μέσω της Εγνατίας Οδού.
Κατά τα Βυζαντινά χρόνια η πόλη ήταν πρωτεύουσα της περιοχής Στρυμόνος, που εκτεινόταν από την Ανατολική Μακεδονία ως το Νέστο. Πολιορκήθηκε από τον Βούλγαρο Βοεβόδα Μωϋσή το 976μ.Χ και από τον Σαμουήλ το 980μ.Χ χωρίς επιτυχία. Το 991μ.Χ ο Βασίλειος ο Β' οχύρωσε την πόλη με τριπλό τείχος που ξεκινούσε από τον πύργο του Ορέστη και έφτανε αφού περιτριγύριζε την πόλη στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στην Ακρόπολη.
Το 1204 η πόλη κατελήφθη από τους Φράγκους ενώ την αμέσως επόμενη χρονιά ο τσάρος των Βουλγάρων Ιωάννης ο Α' την κυρίευσε αιχμαλώτισε την Φραγκική φρουρά και κατέστρεψε την πόλη ολοκληρωτικά. Το 1221μ.Χ περιήλθε στο δεσπότη της ηπείρου Θεόδωρο. Όχι όμως για πολύ αφού δέκα χρόνια αργότερα κατελήφθη και πάλι από το βούλγαρο τσάρο Ιωάννη το Β'. Το 1242μ.Χ ο βούλγαρος φρούραρχος Δραγωτάς παραδίδει την πόλη χωρίς αντίσταση στον αυτοκράτορα της Νίκαιας Ιωάννη Βατάζη. Το 1345μ.Χ η πόλη έπεσε στα χέρια του κράλη της Σερβίας Στέφανου Ντουσιάν. Ο Ντουσιάν δεν κατέστρεψε την πόλη αλλά συμπεριφέρθηκε φιλικά. Απομεινάρι της Σερβικής κατοχής είναι ο μεγάλος πύργος της Ακρόπολης γνωστός και ως πύργος του Ορέστη. Η Σερβική κατοχή τελείωσε με την ήτα των Σέρβων στο Τζερνομιάνο το 1371μ.Χ και η πόλη περιήλθε στα χέρια του βασιλιά της Θεσσαλονίκης Μανουήλ. Το 1373μ.Χ η πόλη παραδόθηκε στους τούρκους. Ο Μανουήλ την ανακατέλαβε για μερικά χρόνια, όμως το 1383 πέρασε οριστικά σε τουρκική κατοχή για να παραμείνει σκλαβωμένη για 530 ολόκληρα χρόνια.
Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας η ζωή των Ελλήνων της πόλης ήταν μαρτυρική. Μια πρώτη προσπάθεια αποτίναξης του τουρκικού ζυγού έγινε με την επανάσταση του 1571μ.Χ η οποία όμως απέτυχε. Η συμβολή των Σερραίων στην εξέγερση του γένους το 1821μ.Χ ήταν καθοριστική. Η επανάσταση της Χαλκιδικής που οργανώθηκε από τον μεγαλέμπορο της εποχής και ένθερμο πατριώτη Εμμανουήλ Παππά, συγκράτησε επί οκτάμηνο το μεγαλύτερο όγκο των τουρκικών στρατευμάτων, δίνοντας την ευκαιρία στους οπλαρχηγούς της νοτίου Ελλάδος να στερεώσουν την επανάσταση.
Μνημειώδεις είναι οι μάχες των Σερραίων καπεταναίων και αγωνιστών κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα. Ο καπετάν Μητρούσης, ο Δούκας Δούκας, ο Στέργιος Βλάχεης, ο Γιακλής, ο οπλαρχηγός Χατζηπανταζής, ο Παπαπασχάλης, ήταν ορισμένοι τούς ντόπιους πατριώτες που ανέπτυξαν πρωτοφανή εθνική δράση. Ο καπετάν Μητρούσης με άλλους πέντε μόνο άντρες, πολεμούσε εναντίον 5.000 τούρκων για μια ολόκληρη ημέρα την 14η Ιουλίου του 1907 και μόνο αφού τελείωσαν τα πυρομαχικά αυτοκτόνησε με το μαχαίρι του για να μην πέσει στα χέρια των τούρκων. Παρ' όλες τις αντιξοότητες το φρόνημα των Σερραίων δεν κάμφθηκε ποτέ. Το διατήρησαν πάντοτε ακμαίο λαχταρώντας την στιγμή της απελευθέρωσης. Το 1913 πολλές περιοχές του νομού απελευθερώνονται, όπως και η πόλη των Σερρών στις 29 Ιουνίου του 1913 και ενώ είχε προηγηθεί οκτάμηνη βουλγαρική κατοχή που την κατέστρεψε σχεδόν ολοκληρωτικά
Επακολούθησαν οι Α' και Β' παγκόσμιοι πόλεμοι όπου και πάλι η περιοχή αυτή περιήλθε σε Γερμανοβουλγαρικές δυνάμεις. Η αντίσταση των Σερραίων κατά την διάρκεια των πολέμων ήταν ηρωική. Ολόκληρα χωριά καταστράφηκαν από τη μανία των κατακτητών και πολλοί πατριώτες εκτελέστηκαν. Ο αγώνας όμως δεν σταμάτησε ποτέ. Μετά το τέλος του Β' παγκοσμίου πολέμου, η περιοχή των Σερρών κατάφερε να ανασυγκροτηθεί και να αναπτύξει το εμπόριο, τα γράμματα και τις τέχνες Βιομηχανικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες ασκούνται σήμερα στο νομό ενώ και οι αγροτικές εργασίες στην ύπαιθρο ασκούνται με πιο σύγχρονες μεθόδους.
 

Ο νομός Σερρών αποτελεί τον κατεξοχήν δίαυλο επικοινωνίας της χώρας μας με την ανατολική και βόρεια Ευρώπη. Αναπτύσσει αξιόλογη εμπορική και οικονομική δραστηριότητα ενώ τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει και αύξηση στη τουριστική δραστηριότητα. Τα αξιοθέατα και οι φυσικές ομορφιές του νομού είναι αναρίθμητες και αποτελούν ισχυρό πόλο έλξης πολλών επισκεπτών απ' ολόκληρη την Ελλάδα.

Άγιος Ιωάννης: Σε απόσταση δύο μόλις χιλιομέτρων από την πόλη των Σερρών βρίσκεται ο Αη Γιάννης, ξακουστός για τα αιωνόβια πλατάνια και για τα άφθονα νερά του που σχηματίζουν μικρούς καταρράκτες. Το δροσερό και καταπράσινο περιβάλλον κατά τους θερινούς μήνες, και η ησυχία και η γαλήνη κατά τη διάρκεια του χειμώνα, γοητεύουν τον κάθε επισκέπτη.

Ο Αη Γιάννης με τα αιωνόβια πλατάνια και  τα άφθονα νερά του που σχηματίζουν μικρούς καταρράκτες

Κοιλάδα Αγίων Αναργύρων: Το στολίδι της πόλης των Σερρών είναι η κοιλάδα των Αγίων Αναργύρων, η οποία βρίσκεται στο δρόμο που οδηγεί στην Ακρόπολη. Ένας μαγευτικός τόπος, με πλούσια βλάστηση, τεράστια πλατάνια, και πολλά νερά, όπου συνδυάζονται αρμονικά το φυσικό κάλος με τους χώρους άθλησης και ψυχαγωγίας που έχουν δημιουργηθεί εκεί.

Δάσος Λαϊλιά: Στην οροσειρά της Βρόντους, σε μια μαγευτική τοποθεσία 25 χιλιόμετρα από την πόλη των Σερρών, βρίσκεται το δάσος του Λαϊλιά. Είναι ένα πυκνό δάσος οξιάς και δασικής Πεύκης έκτασης 33.000 περίπου στρεμμάτων, με ψηλότερη κορυφή στα 1850μ. Το όνομα Λαϊλιάς προέρχεται από την τουρκική λέξη Γιαϊλιάς που σήμαινε τόπος αναψυχής και παραθερισμού. Επί τουρκοκρατίας άλλωστε στον Λαϊλιά οι πρόκριτοι και οι μπέηδες του νομού διατηρούσαν θερινές κατοικίες όπου παραθέριζαν αυτοί και τα χαρέμια τους κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Αργότερα οι Σερραίοι δημιούργησαν εκεί ένα γραφικό χωριό το οποίο χρησιμοποιούσαν ως τουριστικό θέρετρο, που όμως καταστράφηκε κατά το Β' παγκόσμιο πόλεμο. Η βλάστηση στο Λαϊλιά είναι πλούσια και πολυποίκιλη. Στην τοποθεσία «Μπαλτά - Τσαϊρ» αναπτύσσεται ένα φυσικό παλαιοντολογικό μουσείο των ειδών της βλάστησης του δάσους. Ο χώρος αυτός ονομάζεται «σφαγνώνας» και έχει ανακηρυχτεί διατηρητέο μνημείο της φύσης με την υπουργική απόφαση 105497/6459/11.08.86. Στον ορεινό όγκο του Λαϊλιά έχουν καταμετρηθεί 63 είδη πουλιών και πολλά είδη ζώων. Έντονη είναι η παρουσία των ζαρκαδιών, των λαγών, και των αγριόχοιρων ενώ περιορισμένος είναι ο πληθυσμός της καφετιάς αρκούδας και του λύκου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί στους επισκέπτες ο βράχος της Κατίγκας, της κοπέλας που αυτοκτόνησε πέφτοντας από το βράχο για να μην παντρευτεί μωαμεθανό. Το δεκαπενταύγουστο οργανώνονται λαογραφικές εκδηλώσεις και πλήθος κόσμου κατακλύζει το βουνό.
 

Για πολλούς Σέρρες σημαίνει Λαϊλιάς. Το δάσος ψηλά στη οροσειρά της Βροντούς, από πλευράς φυσικών καλλονών έχει έντονη αισθητική παρουσία και φυτοκοινωνιολογική σημασία

Φαράγγι Αγγίτη: Ένα δώρο που χάρισε η φύση στο νομό Σερρών είναι το φαράγγι του ποταμού Αγγίτη. Βρίσκεται στην νοτιοανατολική πλευρά του νομού και έχει μήκος 15 χιλιόμετρα. Το φαράγγι είναι γνωστό και ως «Στενά Πέτρας» και «Διώρυγα». Σε τρία σημεία του φαραγγιού έχουν βρεθεί βραχογραφίες που παριστάνουν καμήλες, ελάφια, ιππείς που κρατούν τα ηνία των αλόγων και ακόντια, αλλά και αφηρημένα σχέδια. Εκτιμάται ότι οι βραχογραφίες αυτές είναι φτιαγμένες τον 5° με 6° μ.Χ αιώνα. Πλούσια είναι η χλωρίδα και η πανίδα της περιοχής, ενώ με το πέρασμα των αιώνων έχουν δημιουργηθεί αρκετές σπηλιές και καμάρες κατά μήκος της χαράδρας. Τα τελευταία χρόνια στο ποταμό αναπτύσσονται αθλητικές δραστηριότητες όπως Rafting, κανό, καγιάκ κ.α.
 

Rafting στα γαλαζοπράσινα νερά του Αγγίτη

Σπήλαιο Αλιστράτης: Πενήντα χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πόλης των Σερρών κοντά στην κοινότητα Αλιστράτη βρίσκεται το σπήλαιο της Αλιστράτης. Το σπήλαιο έγινε γνωστό τον Μάιο του 1975 κατόπιν σχετικού εγγράφου της κοινότητας Αλιστράτης προς την Σπηλαιολογική εταιρεία. Το μέγεθος και η σπάνια ομορφιά του, κεντρίζει το ενδιαφέρον όχι μόνο σπηλαιολόγων, παλαιοντολόγων, γεωλόγων και εξερευνητών αλλά και κάθε απλού επισκέπτη που θέλει να θαυμάσει από κοντά ένα αριστούργημα της φύσης. Η επιφάνεια του σπηλαίου που μέχρι σήμερα είναι γνωστή καλύπτει 25.000 μ² και σε πολλά σημεία του υπάρχουν ιζήματα που χρονολογούνται περίπου από 2.000.000 έτη μέχρι σήμερα. Έχει πολύ υψηλές οροφές, υπερμεγέθεις σταλακτίτες, εκκεντρίτες, κόκκινους σταλακτίτες και τεράστιες κολώνες που σχηματίζουν φράγματα και διόδους. Το μήκος των γνωστών κύριων και δευτερευόντων διαδρομών είναι 3 χιλιόμετρα περίπου, ενώ μέσα στο σπήλαιο συναντώνται σπηλαιόβιοι οργανισμοί, όπως μυριόποδα και νυχτερίδες. Η θερμοκρασία ύστερα από μετρήσεις βρέθηκε σταθερή σχεδόν στους 20^οC και η υγρασία κοντά στο 75%. Εκτός από το σπήλαιο της Αλιστράτης, ενδιαφέρον παρουσιάζει το μικρό σπήλαιο της Αγίας Μαρίνας στο χωριό Δάφνη. Επίσης υπάρχει και το σπήλαιο των Επταμύλων, που αν και παραμένει κλειστό θεωρείται μεγάλου τουριστικού ενδιαφέροντος λόγω του μεγέθους του και της σπανιότητας του είδους του.
 

Στο σπήλαιο της Αλιστράτης οι θησαυροί της γης δεν έχουν τελειωμό...

Υγρότοπος λίμνης Κερκίνης: Στην πεδινή και ημιορεινή περιοχή του νομού υπάρχουν σημαντικοί υδροβιότοποι με διεθνή σημασία. Ο σημαντικότερος και πιο γνωστός είναι αυτός της Κερκίνης. Δημιουργήθηκε με την τεχνητή ανθρώπινη παρέμβαση στον Στρυμόνα ποταμό. Αποτελεί έργο που έχει μεγάλη ωφέλεια για τη γεωργία και παράλληλα είναι υδροβιότοπος για χιλιάδες ζώα και πουλιά. Η έκταση του νερού ποικίλλει από 54250-721100στρ ανάλογα με την εποχή. Θαυμασμό προκαλούν τα παραποτάμια δάση, τα νούφαρα, και η ποικιλία των ψαριών που αποτελούν και πηγή εισοδήματος για πολλούς κατοίκους της περιοχής. Η λίμνη τροφοδοτείται με νερό κυρίως από το Στρυμόνα και λιγότερο από τους Κερκινίτη και Κρούσια. Δημιουργήθηκε το 1932 όταν έγινε το φράγμα στην περιοχή του Λιθότοπου ώστε να συγκρατεί τα νερά του ποταμού Στρυμόνα και αργότερα χρησιμοποιήθηκε σαν μέρος αποθήκευσης νερού για το πότισμα της πεδιάδας του Νομού. Το 1982 λόγω της μείωσης της χωρητικότητας της λίμνης εξαιτίας των φερτών υλών από το Στρυμόνα κατασκευάστηκε νέο φράγμα.
Η Κερκίνη προστατεύεται από τη σύμβαση Ραμσάρ και αποτελεί περιοχή του Ευρωπαϊκού Δικτύου «Φύση 2000». Στην περιοχή της Κερκίνης συναντούμαι πολλά είδη θηλαστικών όπως το τσακάλι, το λύκο, την αγριόγατα, τη βίδρα, τη νυφίτσα, το ζαρκάδι, το λαγό, το αγριογούρουνο κ.λ.π. Υπάρχουν 10 είδη αμφίβιων και περίπου 20 είδη ερπετών. Η ιχθυοπανίδα είναι επίσης πλούσια αφού υπάρχουν 30 είδη ψαριών. Στην περιοχή γύρω από τη λίμνη έχουν καταγραφεί περίπου 300 είδη πουλιών. Ο Αργυροπελεκάνος και η Λαγγόνα που ζουν εκεί είναι παγκόσμια απειλούμενα είδη με εξαφάνιση. Υπάρχουν και πολλά σπάνια αρπακτικά όπως ο χρυσαετός, ο βασιλαετός, ο πετρίτης, ενώ η περιοχή αποτελεί μοναδικό πεδίο έρευνας σχετικά με τους υγρότοπους και τη διαχείριση τους. Τα τελευταία χρόνια γνωρίζει μεγάλη τουριστική ανάπτυξη και με την ελεγχόμενη αξιοποίηση της βοηθά και στην ενίσχυση των εισοδημάτων των κατοίκων της περιοχής. Οι σημαντικότερες απειλές για τη λίμνη εκτός από τις φερτές ύλες του Στρυμόνα είναι, η ρύπανση του Στρυμόνα, η παράνομη υλοτόμηση, η παράνομη αλιεία, το παράνομο κυνήγι, οι επισκέψεις στις αποικίες των πουλιών που έχουν αρνητικές συνέπειες στην αναπαραγωγή τους και η ανύψωση αναχωμάτων που συντελεί στην ελάττωση των ειδών των ψαριών. Στη λίμνη ζει και ο μεγαλύτερος πληθυσμός βουβαλιών στην Ελλάδα. Υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 500. Η λίμνη και η περιοχή γύρω από αυτή προσφέρεται για περιβαλλοντική εκπαίδευση και αποτελεί ιδανικό μέρος για την ανάπτυξη του οικοτουρισμού ώστε να συγκεντρώνει πλήθος ανθρώπων που αγαπούν τις ειδικές μορφές τουρισμού.
 

Στη λίμνη Κερκίνη, όπου η στάθμη των νερών λειτουργεί σαν επίπεδο συμμετρίας και αρμονίας...

Υδροβιότοπος Δέλτα Στρυμόνα: Ένας μικρότερης έκτασης και οικολογικής σημασίας υδροβιότοπος είναι το δέλτα του ποταμού Στρυμόνα στην Αμφίπολη. Αποτελεί καταφύγιο πολλών υδρόβιων ζώων και πτηνών, υπέστη όμως σημαντικές αλλοιώσεις από την κατασκευή της Εγνατίας οδού.

Μαυροβούνι: Νοτιοδυτικά της λίμνης Κερκίνης εκτείνεται το όρος Μαυροβούνι. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από διάσπαρτα δάση δρυός και οπό αναδασωθείσες εκτάσεις μαύρης Πεύκης. Ένα τμήμα της περιοχής έχει χαρακτηριστεί ως ζώνη απόλυτης προστασίας της φύσης στην οποία φιλοξενούνται φωλιές σπάνιων αρπακτικών όπως θαλασσαετών, φιδαετών, κραυγαετών και άλλων υδρόβιων πτηνών. Εδώ συναντώνται επίσης σημαντικοί πληθυσμοί αγριόχοιρων, ζαρκαδιών και αγριόγατων. Ο επισκέπτης μπορεί να συνδυάσει την περιήγηση του στο πανέμορφο φυσικό περιβάλλον με την απερίγραπτη θέα προς τη λίμνη της Κερκίνης.

Όρος Όρβηλος: Στο βορειοανατολικό άκρο του νομού στα σύνορα με την Βουλγαρία βρίσκεται το όρος Όρβηλος με υψηλότερη κορυφή στα 1888 μέτρα. Είναι γνωστότερο με την τουρκική ονομασία Αλή Μποτούς. Πρόκειται για έναν ορεινό όγκο ο οποίος καλύπτεται από πυκνά δάση οξιάς, δασικής πεύκης, και ρόμπολου και από μεγάλες χορτολιβαδικές εκτάσεις. Πλούσια είναι η πανίδα της περιοχής με εντονότερη την παρουσία του λύκου, της αγριόγατας, της καφετιάς αρκούδας, και των ζαρκαδιών. Το όρος Όρβηλος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το «ανεξερεύνητο βουνό» καθώς λόγω της πυκνής του βλάστησης και της έλλειψης οδικού δικτύου η πρόσβαση προς σε αυτό καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη. Οι εντυπωσιακές του χαραδρώσεις, τα μοναδικά καταπράσινα τοπία και η ανεπανάληπτη που προσφέρει τόσο προς την Ελληνική όσο και προς τη Βουλγαρική πλευρά μαγνητίζουν το ενδιαφέρον κάθε τολμηρού φυσιολάτρη.

Κερκίνη-Μπέλες: Στην βορειοδυτική πλευρά του νομού, βόρεια της λίμνης Κερκίνης δεσπόζει η οροσειρά της Κερκίνης η του Μπέλες. Η υψηλότερη κορυφή βρίσκεται στα 2031 μέτρα, ενώ εντυπωσιακό είναι το μέγεθος της και η πυκνότητα της βλάστησης η οποία καλύπτει την περιοχή. Κυρίαρχο στοιχείο αποτελούν τα πυκνά δάση οξιάς, δρυός, μαύρης και δασικής Πεύκης. Στις απόκρημνες πλαγιές του βουνού φιλοξενούνται φωλιές αρπακτικών, ενώ έντονη είναι η παρουσία αγριόχοιρων, ζαρκαδιών και λύκων. Λόγω της ορεογραφικής διαμόρφωσης και του πλούσιου υδάτινου δυναμικού της περιοχής αποτελεί μοναδική όαση δροσιάς κατά τους θερινούς μήνες. Η πρόσβαση προς τη κορυφογραμμή είναι σχετικά εύκολη, ενώ για τους λάτρεις της περιπέτειας η δυνατότητα πεζοπορίας κατά μήκος της κορυφογραμμής και των Ελληνοβουλγαρικών συνόρων αποτελεί ακαταμάχητη πρόκληση.

Κερδύλιο Όρος: Βρίσκεται στα νότια του νομού κοντά στις εκβολές του Στρυμόνα. Το μήλο ύψος και η ομαλότητα του βουνού το καθιστούν τόπο ιδανικό για πεζοπορίες και περιήγηση με άλογα. Χαρακτηρίζεται από χαμηλή βλάστηση και συναντώνται σπάνιες ορχιδέες. Στην περιοχή βρίσκεται το παλιό χωριό των Κερδυλίων, μνημείο της πρώτης πανελλαδικά αντιστασιακής δράσης ενάντια στις δυνάμεις του άξονα.

Παγγαίο όρος: Βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά του νομού. Η βλάστηση στο Παγγαίο είναι πολυποίκιλη, καθώς ξεκινώντας από τα χαμηλά προς τις κορυφές, απαντάται το Κυπαρίσσι, η τραχεία Πεύκη, το πουρνάρι και η όστρια, ενώ σε υψηλότερο υψόμετρο η οξιά και η καστανιά. Τα σπουδαιότερα ζωικά είδη της περιοχής είναι ο λαγός, αλεπού, ο λύκος, και ο αγριόχοιρος σε μικρότερους όμως πληθυσμούς. Στους πρόποδες του βουνού βρίσκεται το φαράγγι του Αγγίτη που διαρρέετε από τον ομώνυμο ποταμό, τον κυριότερο παραπόταμο του Στρυμόνα. Ο υδάτινος σχηματισμός με το παρόχθιο δάσος, το πράσινο φαράγγι, το οικοσύστημα, αποτελούν έναν αρμονικό συνδυασμό χλωρίδας πανίδας και υγρού στοιχείου. Η περιοχή αυτή δεν είναι προστατευμένη ούτε και αθετημένη.
Στην ευρύτερη περιοχή του Παγγαίου βρίσκονται οι οικισμοί: Πρώτη, Ροδολίβος, Μικρό Σούλι, Ηλιοκώμη, Κορμίστα, Άνω Αγγίστα, ΣΣ Αγγίστας, Μεσολακιάς, Κρηνίδα, Παλαιοκώμη, μερικοί εκ, των οποίων είναι ήδη χαρακτηρισμένοι ως παραδοσιακοί και ενδιαφέροντες ενώ οι υπόλοιποι είναι υποψήφιοι προς χαρακτηρισμό.

Μενοίκιο: Το Μενοίκιο όρος, με τα πολυάριθμα σπήλαια και την ποώδη βλάστηση, προσφέρει μοναδικές εμπειρίες στους λάτρεις του ορειβατικού τουρισμού. Στους πρόποδες του όρους σε υψόμετρο 850μ βρίσκεται το Χιονοχώρι-Σερρών. Είναι γνωστό και ως το «πέτρινο» χωριό. Πρόκειται για ένα γραφικό οικισμό ο οποίος σήμερα κατοικείται μόνο από ένα ζευγάρι ηλικιωμένων. Η τοποθεσία στην οποία βρίσκεται καθώς και η ιδιαιτερότητα των λιθόκτιστων παραδοσιακών σπιτιών, το καθιστούν τόπο εξαιρετικού τουριστικού ενδιαφέροντος. Σε απόσταση 10 χιλιομέτρων περίπου από το Δ.Δ Αγίου πνεύματος απαντάται ένας από τους ελάχιστους πληθυσμούς αγρίων αλόγων που υπάρχουν στη πατρίδα μας. Υπολογίζεται ο συνολικός τους αριθμός υπερβαίνει τα 100, ενώ εντοπίζονται κυρίως στις θέσεις «Ταμιευτήρας», «Τσόγκα-Καλύβια», «Πατάτες» και «Δράνοβας». Στην ίδια περιοχή κα σε υψόμετρο 1100μ βρίσκεται και η τεχνητή λίμνη του Δ.Δ Αγίου Πνεύματος.

Ρούπελ: Προσδιοριστικό στοιχείο της ιστορικής ταυτότητας του νομού και μοναδικό αξιοθέατο συνάμα είναι τα οχυρά του Ρούπελ. Στις 26 Μαΐου του 1916 τα οχυρά λειτούργησαν ως φραγμός στην προέλαση των Γερμανοβουλγαρικών δυνάμεων προς την Ελληνική επικράτεια. Μια διαταγή όμως της τότε κυβέρνησης που ανέφερε ότι δεν έπρεπε να προβληθεί καμία αντίσταση, ανέτρεψε το αρχικό σχέδιο και το οχυρό παραδόθηκε στις 27 Μαΐου του 1916. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε μια από τις μελανότερες σελίδες της σύγχρονης Ελληνικής ιστορίας. Κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο στα οχυρά του Ρούπελ διαδραματίστηκαν γεγονότα που ανέδειξαν τη γενναιότητα και την ανδρεία της Ελληνικής ψυχής σε όλο της το μεγαλείο. Η τρομακτικής ισχύος για την εποχή πολεμική μηχανή των Γερμανών εξαπέλυσε ανηλεή και αδιάκοπη επίθεση από την 6η ως το πρωί της 10ης Απριλίου χωρίς τελικά να καταφέρει να καταλάβει το οχυρό το οποίο υπερασπίζονταν λιγοστοί έλληνες μαχητές. Το οχυρό παραδόθηκε τη 10η Απριλίου και αφού προηγήθηκε συνθηκολόγηση μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών στη Θεσσαλονίκη. Κάθε χρόνο την ημέρα της 6ης Απριλίου, πλήθος κόσμου απ' όλη την Ελλάδα συγκεντρώνεται για να τιμήσει τους ήρωες της μάχης των οχυρών. Επίσης οι επισκέπτες μπορούν να ξεναγηθούν στο χώρο από την δύναμη του παραμεθόριου φυλακίου κατά τα Σαββατοκύριακα.

Άλλα σημεία φυσικής ομορφιάς :

> Άγκιστρο (Ιχθυοτροφείο Πέστροφας, πλούσια βλάστηση, ρέοντα νερά, Ιαματικές πήγες)
> Άνω Πορόϊα (Καταπράσινο τοπίο, αιωνόβια πλατάνια, ρέοντα νερά)
> Αναπτυξιακή Εταιρία Σερρών Α.Ε.
> Ακτή Νέων Κερδυλίων(Νότιο τμήμα του νομού)
> Τοποθεσία Καπετανούδι(Τεχνητή λίμνη, πλούσια βλάστηση - Λευκώνας)
> Τοποθεσία «Ζεστά νερά»(πλούσια βλάστηση, άγριο φυσικό τοπίο, ζεστά νερά -Σιδηρόκαστρο)
> Κοιλάδα Σιδηροκάστρου
> Κοιλάδα Κρουσοβίτη (πλούσια βλάστηση, τοξωτά γεφύρια-  Αχλαδοχώρι)
> Δασοβοτανικός κήπος - οικολογικό/ περιβαλλοντικό κέντρο - ενυδρείο Βυρώνειας

 

Κούλας - Ακρόπολη
Ο επιβλητικός λόφος του Κουλά, στους πρόποδες του οποίου απλώνεται η πόλη των Σερρών, αποτελεί ισχυρό πόλο έλξης όχι μόνο για τους Σερραίους αλλά και για τους επισκέπτες κάθε εθνικότητας. Το τμήμα του κάστρου που σώζεται είναι ο «Πύργος του Ορέστη» ο οποίος είναι κτισμένος σε αρχαίο φρούριο που προστάτευε την πόλη τον 7ο και 6ο π.χ. αιώνα. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο ο Νικηφόρος Φωκάς οχύρωσε την πόλη των Σερρών ιδρύοντας τη Βυζαντινή Ακρόπολη. Την περίοδο της Φραγκοκρατίας ονομαζόταν «Καστέλλι» ενώ οι Τούρκοι την ονόμαζαν «Μπας Κουλέ». Τα Βυζαντινά χρόνια εντός της Ακροπόλεως ήταν οι κατοικίες των διοικητών του κράτους.
 

Άποψη της πόλης των Σερρών με τον επιβλητικό λόφο του Κουλά.

Αμφίπολη
Στο νότιο άκρο του νομού και σε μικρή απόσταση από την ακτή των Κερδυλίων βρίσκεται η αρχαία πόλη της Αμφίπολης. Ήταν χτισμένη σε ένα λόφο στις όχθες του Στρυμόνα και ανέπτυξε κατά την αρχαιότητα σπουδαίο πολιτισμό. Στο ψηλότερο σημείο βρισκόταν η Ακρόπολη η οποία περιστοιχιζόταν από τείχος. Η γεωγραφική της θέση, μόλις 4,5 χιλιόμετρα από τη θάλασσα, η μεγάλη παραγωγή ξυλείας, τα μεταλλεία χρυσού στο Παγγαίο, η εύφορη της πεδιάδα και οι φόροι που εισέπραττε, ανέδειξαν την πόλη σε μια από τις πλουσιότερες της εποχής. Η Αμφίπολη υπήρξε μήλο της έριδος μεταξύ Αθηναίων και Σπαρτιατών πού έδωσαν πολλές μάχες για να την κατακτήσουν. Το 167π.Χ. η πόλη περιήλθε στην κατοχή των Ρωμαίων. Κατά την περίοδο αυτή οι περισσότεροι από τους θησαυρούς της πόλης μεταφέρθηκαν στη Ρώμη. Το 51μ.Χ. πέρασε από εκεί ο απόστολος Παύλος και διέδωσε το Χριστιανισμό. Μετά τους Ρωμαίους την κατέλαβαν Ερούλοι, Βησιγότθοι και Σλάβοι. Το 1342 κατελήφθη από τους Σέρβους και το 1373 από τους Τούρκους. Στη δυτική όχθη του Στρυμόνα σε μικρή απόσταση από τα Ν. Κερδύλια δεσπόζει ο Λέων της Αμφίπολης, μαρμάρινο λιοντάρι μνημείο επιβλητικό το οποίο έχει αναδειχτεί σε σύμβολο του νομού Σερρών. Εικάζεται ότι είναι άγαλμα του 4ου αι. π.Χ. και πρόκειται για επιτάφιο μνημείο προς τιμήν του Λαομέδοντα, ναυάρχου και φίλου του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τέλος στην περιοχή της Αμφίπολης λειτουργεί μουσείο με ευρήματα που αποδεικνύουν ότι η Αρχαία Αμφίπολη υπήρξε από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαιότητας.

Η Αμφίπολη υπήρξε κατά την αρχαιότητα μια από τις σημαντικότερες πόλεις της Μακεδονίας, και ιδρύθηκε το 437 π.Χ σαν αποικία των Αθηναίων, από τον στρατηγό Άγνωνα

Υδραγωγείο αρχαίας Αμφίπολης
Στο Παγγαίο όρος εντοπίστηκαν δύο υδραγωγεία, κατασκευές του 4ου αι. π.Χ. Το νότιο υδραγωγείο με σωλήνες μήκους 20χλμ, ξεκινούσε από το κεφαλόβρυσο Μάννα, κοντά στο εγκαταλελειμμένο οικισμό Πλατανόπουλου σε υψόμετρο περίπου 500μ. Το βόρειο υδραγωγείο, με συνολικό μήκος σωλήνων 14χλμ, βρίσκεται 5χλμ βορειοανατολικά των Λακκοβικίων, στη θέση Γούρνες στο δυτικό Παγγαίο και σε υψόμετρο 770μ. Αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένα τμήματα του κυρίως στο μέσον της διαδρομής του σώζονται σε άριστη κατάσταση.

 

Τζαμί Αχμέτ Πασά
Το Τζαμί χτίστηκε το 1492 από τον Μεχμέτ Μπέη γιο του Τούρκου στρατηγού Αχμέτ Πασά Κεδίκ. Είναι γνωστό και ως «Αγια Σοφιά». Βρίσκεται κοντά στο ρέμα Αγίων Αναργύρων στην ανατολική πλευρά της πόλης. Κοντά στο Τζαμί βρίσκεται ο τάφος της οικογένειας Ισμαήλ Μπέη που χτίστηκε το 1914 καθώς και τα Μαυσωλεία των νικητών. Το Τζαμί Αχμέτ Πασά θεωρείται από τα ωραιότερα μουσουλμανικά τεμένη της Ευρωπαϊκής Τουρκίας.
 

Μπεζεστένι
Κτίστηκε το 1385 και βρίσκεται στο κέντρο της πόλης των Σερρών. Το όνομα του προέρχεται από την αραβοπερσική λέξη Μπεζεστένι που σημαίνει «αγορά υφασμάτων» και χρησιμοποιούνταν ως κλειστή αγορά εμπορευμάτων. Στην Ελλάδα σώζονται μόνο το Μπεζεστένι των Σερρών και της Θεσσαλονίκης. Σήμερα το Μπεζεστένι στεγάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο των Σερρών.
 

Παλιά αγορά υφασμάτων και ειδών πολυτελείας που τώρα στεγάζει  το Αρχαιολογικό Μουσείο

Τζιντζιρλί Τζαμί
Το Τζιντζιρλί Τζαμί βρίσκεται στην οδό Ανδριανουπόλεως και Δυτικής Θράκης. Έχει Βυζαντινή αρχιτεκτονική και ο άμβωνας του παρουσιάζει ομοιότητες με τους Παλαιοχριστιανικούς άμβωνες των Βυζαντινών ναών.

 

Τζαμί Κοτζά Μουσταφά Πασά
Κτίστηκε το 1519μ.χ. είχε ιμαρέτια, ιεροδιδακτήρια και ήταν καλυμμένο με μόλυβδο. Σήμερα απομένει μόνο ο θόλος ενώ έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο και χρησιμοποιείται ως ξυλουργείο.

 

Αρχαία Γάζωρος
Η αρχαία Γάζωρος βρίσκονταν σε απόσταση μισού περίπου χιλιομέτρου από την τοποθεσία του σημερινού χωριού, κτισμένη στο λόφο του Αγίου Αθανασίου μεταξύ δύο ρεμάτων. Ιδρύθηκε από τους Ηδωνούς, γύρω στο 700π.Χ., και υπήρξε μια από τις δεκαοκτώ σημαντικότερες ανεξάρτητες πόλεις της Ηδωνίας μέχρι την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Στην πόλη υπήρχε ιερό αφιερωμένο στη θεά Αρτέμιδα Γαζωρίτιδα, από το οποίο έλαβε η πόλη το όνομα της.
Κύριο εύρημα των ανασκαφών του αρχαιολογικού χώρου είναι μια πέτρινη πλάκα του 158μ.Χ. με αρχαία ελληνική επιγραφή 27 στίχων.

 

Αρχαία Ευπορία
Πέντε χιλιόμετρα από το Στρυμονικό, στο Δ.Δ Καλοκάστρου, υπάρχει αναξιοποίητος αρχαιολογικός χώρος όπου σώζονται τα θεμέλια αρχαίου φρουρίου και κτισμάτων, τον οποίο βρέθηκαν κίονες και επιγραφές με τιμητικά ψηφίσματα. Ανάμεσα στα τιμητικά ψηφίσματα συγκαταλέγεται πλάκα που χρονολογείται από το 100μ.Χ. και εκτίθεται από στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σερρών. Εκτιμάται ότι στο χώρο αυτό βρισκόταν η αρχαία Ευπορία, πόλη την οποία έκτισε ο Μέγας Αλέξανδρος στον τόπο μιας γρήγορης νίκης.
 

Βέργη
Στο λόφο «Παληοχώρα», βόρεια του σημερινού χωριού βρίσκονταν η αρχαία πόλη της Βισαλτίας Βέργα ή Βέργη. Σήμερα σώζονται τα ερείπια της και υπολείμματα της οχύρωσης που διέθετε. Στην πόλη έζησε ο κωμικός ποιητής Αντιφάνης.

 

Τερπνή
Δύο χιλιόμετρα περίπου από την πόλη της Νιγρίτας βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος της Τερπνής. Οι ανασκαφές του 1993 αποκάλυψαν τον Μακεδονικό τάφο των δύο γιων του Απολλοδώρου Αμφιπολίτη, καθώς και μια βασιλική.

 

Πλάτανος Βυρώνειας
Σημείο σπουδαίας ιστορικής σημασίας είναι ο πλάτανος του σιδηροδρομικού σταθμού της Βυρώνειας όπου τον Ιούλιο του 1913 πραγματοποιήθηκε σύσκεψη μεταξύ του βασιλιά Κωνσταντίνου και του πρωθυπουργού της Ελλάδας Ελευθερίου Βενιζέλου, με σκοπό τη σύναψη ανακωχής των Ελληνικών δυνάμεων με τους Βούλγαρους και το τερματισμό του Βαλκανοβουλγαρικού πολέμου. Στη σημερινή Βυρώνεια υπήρχε το στρατηγείο των Ελληνικών δυνάμεων όπου και λαμβάνονταν όλες οι σημαντικές αποφάσεις. Αρχικώς υπήρχε διάσταση μεταξύ των δύο ανδρών, καθώς ο βασιλιάς επέμενε στη συνέχιση του πολέμου, ενώ αντίθετα ο Βενιζέλος υποστήριζε την απαγκίστρωση των Ελληνικών δυνάμεων το δυνατόν γρηγορότερα. Με παρέμβαση του Στρατηγού Μανουσογιαννάκη που προέβλεπε ήτα των Ελληνικών δυνάμεων, ο βασιλιάς επείσθη και εξουσιοδότησε το Βενιζέλο να επιδιώξει ανακωχή που τελικά υπεγράφει στις 17 Ιουλίου 1913 στο Βουκουρέστι.

Άλλοι αρχαιολογικοί χώροι και ιστορικοί τόποι:
> Αρχαιολογικός χώρος Σ.Σ Αγγίστας ( Μακεδόνικοι τάφοι)
> Σιδηρόκαστρο (Βυζαντινό Κάστρο)
> Αηδονοχώρι (Αρχαία Τράγιλος)
> Αρχαία Άργιλος (περιοχή Νέων κερδυλίων)
> Βυζαντινός πύργος Δάφνης ή Πύργος της Μάρως
> Βυζαντινός πύργος Αγκίστρου
> Μνημείο πεσόντων κατά τη Γερμανική κατοχή (Νέα Κερδύλια)
> Οικία Εμμανουήλ Παππά (Εμμανουήλ Παππάς)
> Βυζαντινό φρούριο (έξω από την Ηλιοκώμη)
> Οχυρά Μεταξά (Ρούπελ)

 

Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου
Κτίστηκε το 1270 μ.Χ. και αποτελεί ένα εκπληκτικής ομορφιάς μνημείο της Βυζαντινής τέχνης. Βρίσκεται σε απόσταση 10 χιλιομέτρων περίπου βορειοανατολικά της πόλης των Σερρών. Ο Ιωαννίκιος ήταν ο πρώτος κτήτωρ της Μονής. Το 1300 ο ανιψιός του, ο Ιωακείμ έκτισε τον καθολικό ναό και την Τράπεζα για να γευματίζουν οι μοναχοί καθώς και ψηλά τείχη γύρω από την Μονή. Το 1345 οι Σέρβοι κατέστρεψαν μεγάλο μέρος της Μονής. Το 1371 λίγο πριν από την οριστική κατάληψη των Σερρών από τους Τούρκους, οι μοναχοί κατάφεραν να πείσουν τον Μουράτ τον Α' να απαλλάξει τη μονή από την πληρωμή έγγειου φόρου. Από το 1457μ.Χ. ως το 1462μ.Χ. στη μονή μόνασε ο πρώτος Πατριάρχης μετά την άλωση της πόλης Γεννάδιος ο Σχολάριος όπου και έμεινε ως το θάνατο του. Το 1917 η βιβλιοθήκη της Μονής λεηλατήθηκε από τους Βουλγάρους οι οποίοι έστειλαν στη Βουλγαρία 24 Ευαγγέλια, 200 σπάνια χειρόγραφα σε χαρτί, 1500 παλιά βιβλία, και πολλά πολύτιμα ιερά αντικείμενα. Ο κεντρικός ναός είναι λιθόκτιστος και υπάρχουν πολλές Βυζαντινές τοιχογραφίες. Το τέμπλο είναι ξυλόγλυπτο και χρονολογείται από το 1804μ.Χ. Από το 1986 εγκαταστάθηκε στη μονή γυναικεία αδελφότητα που σε συνεργασία με τη 12η εφορία Βυζαντινών αρχαιοτήτων Καβάλας έχει αναλάβει το έργο της συντήρησης και αναστήλωσης της μονής.

Το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου είναι από μόνο του ένας ολοζώντανος θησαυρός

Ιερά Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας
Βρίσκεται σε μια θαυμάσια τοποθεσία, σε υψόμετρο 753μ στη βόρεια πλευρά του κατάφυτου όρους Παγγαίου. Πλήθος είναι οι πιστοί που έρχονται να προσκυνήσουν την «αχειροποίητο εικόνα της Θεοτόκου» και να ηρεμήσουν μέσα στο γαλήνιο περιβάλλον της. Κατά την Τουρκοκρατία η συμβολή της στην διατήρηση της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού υπήρξε ανεκτίμητη ενώ κατά την ιστορική της διαδρομή καταστράφηκε πολλές φορές από Τούρκους και Βούλγαρους επιδρομείς. Στη μονή λειτούργησε η περίφημη Ελληνική σχολή ενώ ιδιαίτερα αξιόλογη ήταν η βιβλιοθήκη της. Πριν την καταστροφή από τους Βούλγαρους το 1917 αριθμούσε 1300 τόμους βιβλίων. Ολόκληρη η Μονή περιβάλλεται από ψηλό τείχος και στο κέντρο της βρίσκεται ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου. Μπροστά από τη Μονή υπάρχει το μνημείο των 172 Μοναχών που έσφαξαν οι Τούρκοι το 1507. Σήμερα η Μονή αριθμεί 25 Μοναχές και γιορτάζει στις 15 Αυγούστου στη μνήμη της Παναγίας της Θεοτόκου, στις 14 Σεπτεμβρίου στη μνήμη του τιμίου Σταυρού και στις 21 Νοέμβριου στη μνήμη των Εισοδίων της Θεοτόκου.

Ιερό Ησυχαστήριο Τιμίου Προδρόμου Ακριτοχωρίου
Κτίστηκε το 1981 στο Ακριτοχώρι Σιντικής. Είναι κτισμένο σύμφωνα με τα πρότυπα της Μονής Ξενοφώντος του Αγίου Όρους. Η θέα για τον επισκέπτη είναι εκπληκτική τόσο προς τη λίμνη Κερκίνη όσο και προς το Μπέλες.
 

Ιερό Ησυχαστήριο Τιμίου Προδρόμου Ακριτοχωρίου

Ιερά Μονή Αγίας Κυριακής Αλιστράτης
Είναι από τα παλιότερα Μοναστήρια μαζί με αυτό της Εικοσιφοίνισσας. Υπέστη πολλές καταστροφές από τους Τούρκους και τους Βούλγαρους. Μόνο στην είσοδο της Μονής σώζονται κάποια παλιά στοιχεία. Η αναπαλαίωση της Μονής ξεκίνησε το 1956 και σήμερα σ' αυτή ζουν δύο Μοναχές.

Ιερά Μονή Αγίου Πνεύματος ή Αγίας Τριάδας
Βρίσκεται 2 χιλιόμετρα βόρεια του χωριού του Αγίου Πνεύματος σε υψόμετρο 550μ σε μια καταπράσινη περιοχή με εξαιρετικό κλίμα. Η θέα από το σημείο είναι εκπληκτική, καθώς τις ημέρες υψηλής καθαρότητας της ατμόσφαιρας, ο επισκέπτης έχει δυνατότητα ορατότητας ως και το Άγιο Όρος. Ο ναός είναι δρομικός, ξυλόγλυπτος, ενώ η κόγχη του ναού είναι εξωτερικώς ημικυκλική. Από ενεπίγραφες πλάκες προκύπτει ότι ο ναός ιδρύθηκε το 1857 από το Σεβασμιότατο Άγιο Σερρών Ιάκωβο. Στο εσωτερικό της μονής ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει πολλές εικόνες ανεκτίμητης ιστορικής αξίας, καθώς ορισμένες απ' αυτές χρονολογούνται από το 1859. Στην είσοδο της μονής υπάρχει ομοίωμα της πλάκας με την επιγραφή ίδρυσης που βρέθηκε στο ύψωμα Γκραντίσκος και χρονολογείται από το 2° αι. μ.Χ. Η αυθεντική φυλάσσεται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο Αθηνών.

Ιερά Μονή Προφήτη Ηλία Αγίου Πνεύματος
Σε ένα πευκόφυτο λόφο στο χωριό Άγιο Πνεύμα βρίσκεται το Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία. Πρωτοκτίστηκε το 1900 αλλά υπέστη ζημίες με το πέρασμα του χρόνου. Το 1990 ξεκίνησε προσπάθεια ανακατασκευής της Μονής και σήμερα έχει οκτώ Μοναχές που ασχολούνται με εργόχειρα. Στο παρεκκλήσι της Παναγιάς της Μυρτιδιώτισσας βρίσκεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Γιορτάζει στις 20 Ιουλίου στη μνήμη του Προφήτη Ηλία και στις 24 Σεπτεμβρίου στη μνήμη της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας.

Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού Αγίου Πνεύματος
Είναι κτισμένο στους πρόποδες του Μενοικίου όρους κοντά στην κοινότητα του Αγίου Πνεύματος και έχει θέα προς τον κάμπο των Σερρών. Κτήτορες της Μονής είναι από το 1964 οι κάτοικοι του χωριού. Σήμερα ζουν τρεις Μοναχές που με τις προσπάθειες τους καταφέρνουν να το διατηρούν σε εξαιρετικά καλή κατάσταση. Στο Μοναστήρι ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει 4 παλιές εικόνες ηλικίας 100 ετών, ενώ στο ξενώνα της μονής μπορούν να φιλοξενηθούν έως και 12 πιστοί.

Ιερά Μονή Κηρύκου και Ιουλίτης
Ιδρύθηκε το 1968 από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Σιδηροκάστρου Ιωάννη. Βρίσκεται σε ένα λόφο βορειοανατολικά του Σιδηροκάστρου, είναι κοινόβιο και σήμερα σ' αυτό μονάζουν 40 μοναχές που ασχολούνται με την αγιογραφία, το κέντημα και το πλεκτό. Η Μονή έχει υπό τη φροντίδα της το ορφανοτροφείο και το γηροκομείο της Ι. Μητρόπολης Σιδηροκάστρου.

Ιερά Μονή Αναλήψεως Πρώτης
Στο Παγγαίο όρος και σε υψόμετρο 930μ. είναι κτισμένη η Ιερά μονή Αναλήψεως Πρώτης. Ανασυστάθηκε το 1979 στο σημείο όπου υπήρχε από το 18° αιώνα κ Μοναστήρι. Υπέστη πολλές καταστροφές από Τούρκους και Βούλγαρους κατά μεγαλύτερες αυτές που έλαβαν χώρα κατά τα έτη 1913, 1917 και 1944. Σήμερα στη μονή φυλάσσονται τίμια λείψανα των Αγ. Αρσενίου του Καπαδόκου και Ι. Χρυσοστόμου. Το Μοναστήρι έχει 20 Μοναχές που ασχολούνται με την αγιογραφία, την κηροπλαστική κέντημα και την πυρογραφία. Στο ξενώνα της μονής μπορούν να φίλο οργανωμένα γκρουπ επισκεπτών.

Ιερά Μονή Παναγίας Βύσσιανης
Βρίσκεται σε απόσταση 10χλμ. από την πόλη των Σερρών κοντά στον οικισμό του Μετοχίου στην καρδιά μιας καταπράσινης χαράδρας. Ιδρύθηκε το 1972 από Σ πιστούς. Το Αγίασμα ήταν επί έτη αποξηραμένο και σαν από θαύμα της Πάνε παραμονή της 15ης Αυγούστου άρχισε να αναβλύζει μέχρι και σήμερα. Σήμερα ζουν γυναίκες Μοναχές και υπάρχει έκθεση εργόχειρων.

Εκκλησία Αγίου Γεωργίου Κρυονερίτη
Το προσωνύμιο «Κρυονερίτης» οφείλεται στην πηγή κρύου νερού που παλιότερα εκεί. Την εκκλησία την συναντάμε στο δρόμο προς Αη Γιάννη στα ανατολικά πόλης των Σερρών. Ο ναός αναφέρεται για πρώτη φορά το 1298 σε χρυσόβουλο Ανδρόνικου του Β'. Υπέστη πολλές καταστροφές από τους Τούρκους το 1572. Αποτελείται από δύο ναούς που είναι αφιερωμένοι στον Άγιο Δημήτριο και στον Άγιο Γεώργιο τέμπλο του ναού υπάρχουν δύο εικόνες με μεγάλη αρχαιολογική αξία. Η Βρεφοκρατούσα ή «Παντάνασσα» που χρονολογείται από το 1694 και η δεύτερη του Χριστού Παντοκράτορα έχει πάνω της την επιγραφή «Δέησις του Δούλου του Θεού Ακακίου Μοναχού».

Εκκλησία Αγίων Θεοδώρων
Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και κτίστηκε το 1124 στο όνομα των στρατιωτικών Αγίων Θεοδώρων Τήρωνος και Στρατηλάτου. Η πυρκαγιά του 1913 κατέστρεψε τα ψηφιδωτά που υπήρχαν στο εσωτερικό του ναού. Σώθηκε εκείνο που εικονίζει τον Απόστολο Ανδρέα και διακρίνονται τα χέρια του Απόστολου Λουκά. Ο ναός είναι κτισμένος πάνω σε ερείπια παλαιοχριστιανικού ναού και ο ρυθμός του είναι Ορθογώνιος Βασιλική. Η πρώτη επισκευή του ναού έγινε το 1430 από το μητροπολίτη Φίλιππο. Το 170 ανακαίνισε ο Μητροπολίτης Άνθιμος. Το 1849 η πυρκαγιά των Σερρών προκάλεσε μεγάλες ζημιές αφού διασώθηκαν μόνο ο κυρίως ναός, το Άγιο Βήμα και ο δυτικός εσωνάρθηκας. Το 1913 όμως η πυρκαγιά έκαψε ότι απέμεινε. Ο ναός δόθηκε και πάλι ως προσκυνηματικός στους πιστούς το 1993 έπειτα από μακροχρόνιες αναστηλώσεις και είναι γνωστός με το όνομα Παλιά Μητρόπολη.

Εκκλησία Αγίου Νικολάου
Ο Βυζαντινός ναός του Αγίου Νικολάου είναι κτισμένος στην Ακρόπολη των Σερρών. Ο ναός κτίστηκε στις αρχές του 14ου αι. μ.Χ. και ο ρυθμός του είναι τρίκογχος με τρούλο. Στην κρύπτη του ναού βρέθηκαν λείψανα και οστά. Σε ανασκαφές που έγιναν το 1926 αποκαλύφθηκαν λείψανα τοιχογραφιών στο εσωτερικό του ναού καθώς επίσης λείψανα κοσμημάτων που αναφέρονται στην εποχή των Παλαιολόγων. Το 1937 ξεκίνησε προσπάθεια αναστήλωσης του ναού και το 1956 εικονογραφήθηκε από τους ζωγράφους Δ.Κεντάκη και Γ. Παραλή.

Ο Βυζαντινός ναός του Αγίου Νικολάου

Ιερά μονή Αγίας Παρασκευής Δομήρου
Βρίσκεται δύο χιλιόμετρα έξω από το χωριό Δόμηρος και θεωρείται ως ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια της πατρίδας μας. Μέχρι το 1924 η μονή ήταν ανδρική όμως με την μικρασιατική καταστροφή ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στη μονή 6 μοναχές από το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου των Ιμαύρων του Πόντου. Σήμερα στη μονή σώζονται εικόνες, ιερά σκεύη, Ευαγγέλια και Άγια λείψανα τα οποία κατάφεραν οι 6 εκείνες μοναχές να μεταφέρουν από το μοναστήρι του Αγίου Ι. Προδρόμου. Η μονή γιορτάζει στις 26 Ιουλίου στη μνήμη της Οσιομάρτυρος Παρασκευής, ενώ στους ξενώνες της μπορούν να φιλοξενηθούν οργανωμένα γκρουπ επισκεπτών.

Άλλοι ναοί στο νομό που παρουσιάζουν Ιστορικό και τουριστικό ενδιαφέρον είναι:
> Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Αηδονοχώρι)
> Ιερός Ναός Αγίας Αναστασίας (Αναστασία)
> Ιερός Ναός Μεγάλων Ταξιαρχών (Αχλαδοχώρι)
> Ιερός Ναός Προφήτη Ηλία (Αχλαδοχώρι)
> Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου (Νικόκλεια)
> Ιερός Ναός Αγίου Αντωνίου (Στρυμωνικό)
> Ιερά Μονή Ταξιάρχη Μιχαήλ (Ευκαρπία)
> Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου (Μοναστηράκι)
> Ιερά Μονή Παναγίας Γοργοϋπηκόου (Νιγρίτα)
> Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Ντράνοβας (Άγιο Πνεύμα)
> Παρεκκλήσι Αγίας Παρασκευής (Χουμνικό)

 

Μπεζεστένι -Αρχαιολογικό μουσείο Σερρών
Kτίστηκε το 1385 και βρίσκεται στο κέντρο της πόλης (Πλατεία Ελευθερίας) όνομα του προέρχεται από την Αραβοπερσική λέξη «Μπεζεστένι» που σημαίνει αγορά υφασμάτων. Σήμερα λειτουργεί ως αρχαιολογικό μουσείο στο οποίο έχει αποθησαυριστεί το μεγαλύτερο μέρος του αρχαιολογικού πλούτου των Σερρών.

Αρχαιολογικό μουσείο Σερρών

Λαογραφικό μουσείο Σαρακατσάνων
Πρόκειται για έναν χώρο σπάνιων εκθεμάτων λαογραφικής παράδοσης και θεωρείται ως ένα από τα 5 μονογραφικά μουσεία σ' ολόκληρη την Ευρώπη.

Λαογραφικό Μουσείο Σαρακατσάνων

Λαογραφικό μουσείο Βλάχων «ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΟΣ»
Έχει συνολικό εμβαδόν 250τ.μ και αποτελείται από τρία επίπεδα. Το ημιυπόγειο περιλαμβάνει αίθουσα διδασκαλίας παραδοσιακού χορού και οργάνων. Στον πρώτο όροφο αναπαράσταση οντά από βλάχικο σπίτι, ενώ ο δεύτερος όροφος περιέχει μονάχα εκθέματα.

Λαογραφικό μουσείο «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΧΑΤΖΗΛΙΑ» (Σέρρες)
Περιλαμβάνει 6 τμήματα στα οποία ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει σπάνια εκθέματα από στολές, οικιακά σκεύη, πολεμικό υλικό, άμφια, μουσικά όργανα και εργαλεία επαγγελμάτων που σήμερα τελούν υπό εξαφάνιση.

Εκκλησιαστικό μουσείο (Σέρρες)
Ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Σερρών και Νιγρίτας κ.κ Μάξιμου και στεγάζεται στο Μητροπολιτικό Μέγαρο. Περιέχει εκθέματα μεταβυζαντινής περιόδου ανεκτίμητης ιστορικής αξίας τα οποία συγκεντρώθηκαν από τους Ναούς της ιεράς Μητρόπολης.

Λαογραφικό μουσείο Νέας Ζίχνης
Στο λαογραφικό μουσείο εκτίθενται βιβλία, εργαλεία, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, παραδοσιακές στολές, εργόχειρα και άλλα έργα μέσα από τα οποία εκφράζεται η πολιτιστική ταυτότητα των ανθρώπων της περιοχής.

Αρχαιολογικό Μουσείο της Αμφίπολης (Αμφίπολη)
Το μουσείο στεγάζει μνημεία της ιστορίας της και του πολιτισμού της των αρχαίων και Χριστιανικών χρόνων.

Αρχαιολογικό Μουσείο της Αμφίπολης

Άλλα μουσεία:
> Λαογραφικό μουσείο Λυκείου Ελληνίδων (Σέρρες)
> Μουσείο Ιστορίας και λαογραφίας Μιχαήλ Τσαρτσίδη (Σιδηρόκαστρο)
> Λαογραφικό μουσείο «Γερακίνας» (Νιγρίτα)

 

Τα «Αναστενάρια» της Αγ. Ελένης και το έθιμο της «Γυναικοκρατίας» στη Ν. Πέτρα, στη Μονοκκλησιά και Α. Καμήλα είναι γνωστά σε όλη την Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Τα «Αναστενάρια» λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο στις 21 Μαΐου γιορτή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Πλήθος κόσμου επισκέπτονται την Αγία Ελένη για να παρακολουθήσουν τις εκδηλώσεις που έχουν λαογραφικό και θρησκευτικό χαρακτήρα. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στη Διονυσιακή λατρεία και έχει μεταφερθεί από τη Θράκη.

Η Πυροβασία γίνεται από τους πιστούς με γυμνά πόδια ενώ ο Αρχιαναστενάρης κρατά το εικόνισμα του Αγίου.

Στο χωριό Αγία Ελένη τελείται ακόμη ένα Θρακικό έθιμο. Είναι ο «Καλόγερος», και γίνεται τη Δευτέρα της Τυρινής. Παρουσιάζει ομοιότητες με τα πάθη και την παλιγγενεσία του αρχαίου θεού Διόνυσου. Το έθιμο της πυροβασίας λαμβάνει χώρα και στην περιοχή της Κερκίνης την 21η και 23η Μαϊου κάθε χρόνο. Κάθε Σεπτέμβριο διεξάγεται το ετήσιο παραλίμνιο Rock φεστιβάλ της λίμνης Κερκίνης.

Στο έθιμο της «Γυναικοκρατίας» στις 8 Ιανουαρίου οι γυναίκες του χωριού (σε Μονοκκλησιά και Ν. Πέτρα) παίρνουν στα χέρια τους την εξουσία. Οι άνδρες ασχολούνται με τα οικιακά και οι γυναίκες πηγαίνουν στο καφενείο, παίζουν χαρτιά, καπνίζουν. Αν εμφανιστεί κάποιος άνδρας τον κυνηγούν και τον καταβρέχουν με νερό. Το έθιμο το έφεραν οι πρόσφυγες από τη Θράκη και ονομάζεται και γιορτή της «Μπάμπως» ή «Βρεξούδια» γιατί καταβρέχουν τους άνδρες που θα τολμήσουν να βγουν από το σπίτι. Ο «Κλήδονας» είναι άλλο γνωστό έθιμο που ζωντανεύει την ημέρα του Αη-Γιαννιού στις 24 Ιουνίου. Ο εορτασμός ξεκινά από την παραμονή που ανάβονται μεγάλες φωτιές και ολοκληρώνεται το βράδυ ανήμερα της γιορτής. Καθώς ο ήλιος βασιλεύει κάθε ανύπαντρη κοπέλα γεμίζει το στόμα της με το αμίλητο νερό και παραμένει στο παράθυρο της μέχρι ν' ακούσει το πρώτο αντρικό όνομα. Πιστεύεται πως αυτό θα είναι το όνομα του άντρα τον οποίο θα παντρευτεί.

Στην Πεντάπολη Σερρών την ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής γίνεται η γιορτή του «Ζάμαντα», στο Νέο Σούλι, στη γιορτή του Αγίου Γεωργίου γίνεται η «θανάτωση του Δράκου». Η γιορτή του κερασιού στην Αναστασία, το Προσκύνημα στη Ι. Μονή του Ιωάννου του Προδρόμου, τα «Ελευθέρια» στις Σέρρες και το Σιδηρόκαστρο, η γιορτή κρασιού στους Αμπέλους, τα «Γεφυρουδιανά» στο Γεφυρούδι, ο Ντερβενές στην Πρώτη την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, η γιορτή του κρασιού στο Λιθότοπο, το ετήσιο παραλίμνιο Rock φεστιβάλ της λίμνης Κερκίνης αποτελούν έθιμα και εκδηλώσεις που συγκεντρώνουν πολύ κόσμο κάθε χρόνο. Την εβδομάδα του Πάσχα στη Νιγρίτα γίνονται τα «Γερακίνεια» που είναι αφιερωμένα στη «Γερακίνα» της οποίας το τραγούδι είναι ξακουστό σε όλη την Ελλάδα.

Άλλα έθιμα και εκδηλώσεις:
> Ορφικοί αντίλαλοι (20 Ιουλίου - 20 Αυγούστου, Ροδολίβος)
> Οικολογικό - πολιτιστικό φεστιβάλ «ΚΕΡΚΙΝΗ» (τέλη Ιουνίου, Κερκίνη)
> Φεστιβάλ Αμφίπολης (Αμφίπολη, τέλη Ιουλίου)
> Πανηγύρι Ηράκλειας (Ηράκλεια, τρίτο 1Οήμερο Αυγούστου)
> Γιορτή ψαριού στο Λιθότοπο (τέλη Αυγούστου)
> Πανηγύρι Σιδηροκάστρου (τέλη Αυγούστου)
> Γιορτή αμυγδάλου (Τριανταφυλλιά, Μάιος)
> Γιορτή ρυζιού (Προβατάς)
> Εκδηλώσεις στη μνήμη του Μακεδονομάχου Καπετάν Μητρούση (14 - 15 Ιουλίου)
> Γιορτή λουλουδιού (Άνοιξη, Μονόβρυση)
> Πολιτιστικό Φεστιβάλ Νέου Σκοπού (Αύγουστος)
> Πανηγύρι Σκοτούσσας (Σεπτέμβριος)

 

Η καταστροφική πυρκαγιά που αποτέφρωσε πολλές συνοικίες στις Σέρρες το 1913 όπου υπήρχαν και σπουδαία αρχοντικά εξαφάνισε τα περισσότερα δείγματα Λαϊκής Αρχιτεκτονικής. Ακολούθησε η ανοικοδόμηση της πόλης και έτσι διασώζονται ελάχιστα σπίτια χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής της εποχής εκείνης. Η οικία Ζαπάρα αποτελεί δείγμα Μακεδoνικής αρχιτεκτονικής και εμφανίζει στην κάτοψη σχήμα «Π». Το αρχοντικό αυτό δείχνει την εξέλιξη της από τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι τις αρχές του 20ου. Στις Σέρρες λειτουργεί Κέντρο Αρχιτεκτονικής Παράδοσης που έχει συλλογή από φωτογραφίες και σχέδια παραδοσιακών κτισμάτων των Σερρών πολλά από τα οποία έχουν καταστραφεί ή γκρεμιστεί με το πέρασμα του χρόνου.

Στο Γάζωρο, 8χλμ δυτικά της Νέας Ζίχνης, λειτουργούσαν στο παρελθόν δώδεκα νερόμυλοι εκ' των οποίων ένας σώζεται σε καλή κατάσταση ως σήμερα. Πρόκειται για τον νερόμυλο της οικογένειας Πισπίλη ο οποίος έπαψε να χρησιμοποιείται από το 1970. Κτίστηκε περίπου στα 1800 και έχει ανακυρηχτεί διατηρητέο μνημείο, ενώ σύντομα θα μετατραπεί σε μουσείο.

Υπέροχα δείγματα λαϊκής αρχιτεκτονικής αποτελούν πολλά κτίρια που έχουν κτιστεί πριν από το 1920 και βρίσκονται κυρίως στους οικισμούς, Αλιστράτη, Μικρό Σούλι, Πρώτη, Ροδολίβος, Εμμανουήλ Παπάς, Ηλιοκώμη και Κορμίστα που χαρακτηρίζονται ως παραδοσιακοί και αξιόλογοι και λιγότερα στους οικισμούς Άγιο Πνεύμα, Άγιος Χριστόφορος, Αηδονοχώρι, Άνω Πορόια, Δάφνη, Ελαιώνας, Κερκίνη, Μακρινίτσα, Μανδήλιο, Νέο Σούλι, Πεντάπολη, Σιτοχώρι, Χουμνικό, Χρυσό που θεωρούνται αρχιτεκτονικά ενδιαφέροντες.

Νταρνακοχώρια: Ο χαρακτηρισμός Δαρνακοχώρια αφορά τα χωριά Νέο Σούλι, Άγιο Πνεύμα, Εμμανουήλ Παπά, Χρυσό, Πεντάπολη, Οινούσα και Τούμπα τα οποία παρουσιάζουν εξαιρετική αρχιτεκτονική και σπουδαία ιστορία. Η προέλευση του ονόματος Δαρνακοχώρια δημιούργησε πολλές και αντικρουόμενες απόψεις, ωστόσο αποδεικνύεται ότι η ετυμολογία του όρου είναι αρχαιοελληνική. Προέρχεται από τη λέξη «δάρη» που στη Δωρική διάλεκτο σημαίνει τώρα είναι η ώρα και «δώνακα» που συνηθίζεται να λέγεται στο Χρυσό για να αποδώσει την ίδια έννοια. Η σύνθεση των δύο αυτών λέξεων «δάρη-δώνακα» προσέδωσε το όνομα στους κατοίκους των εν' λόγω χωριών. Τα Δαρνακοχώρια κατοικούνταν από αρχαιοτάτων χρόνων από γνήσιους Έλληνες, ενώ διατήρησαν ακέραια την Ελληνικότητα τους ακόμη και κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.

Σχεδόν έναν αιώνα ζωής συμπληρώνει το πρότυπο εκπαιδευτήριο στην πρώην Δοβίστα, που μετονομάστηκε σε κωμόπολη Εμμανουήλ Παππάς

Ο νομός Σερρών χαρακτηρίζεται από μια έντονη πολιτιστική και καλλιτεχνική δραστηριότητα. Διοργανώνονται συνεχώς πνευματικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις και φιλοξενούνται συνέδρια και επιστημονικά συμπόσια. Πρωταγωνιστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα του νομού, διαδραματίζει η Δημοτική Επιχείρηση Πολιτισμού και Ανάπτυξης (Δ.ΕΠ.Κ.Α) της πόλης των Σερρών. Οι δραστηριότητες της είναι πολυάριθμες. Στον εκθεσιακό χώρο της Δ.ΕΠ.Κ.Α, που βρίσκεται στον ισόγειο χώρο του ομώνυμου συγκροτήματος, διοργανώνονται σε συνεχή βάση εκθέσεις ζωγραφικής, φωτογραφίας και γίνονται παρουσιάσεις νέων βιβλίων. Λειτουργούν συνεχή εργαστήρια γλυπτικής, κεραμοπλαστικής, αγγειοπλαστικής και εφαρμόζονται πλήθος επιμορφωτικών προγραμμάτων κυρίως για νέους.

Δ.ΕΠ.Κ.Α Σερρών

Συχνότατες είναι οι μουσικές εκδηλώσεις, ενώ ο επισκέπτης μπορεί ν' απολαύσει παραστάσεις της ορχήστρας ποικίλης μουσικής στο κινηματοθέατρο «Αστέρια». Αξιόλογη είναι επίσης η δραστηριότητα του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ), με τη φιλοξενία εξαιρετικών εκδηλώσεων και παραστάσεων. Στην πόλη επίσης υπάρχουν το Δημοτικό θερινό κινηματοθέατρο, τρία μουσικά ωδεία, μια σχολή βυζαντινής μουσικής αρκετοί εικαστικοί χώροι και σχολές εικαστικών τεχνών, κινηματογράφοι και πολλοί εκπολιτιστικοί σύλλογοι.

Από το καλοκαίρι του 2000 λειτούργησε πιλοτικά και με αξιόλογη επιτυχία μια νέα πρωτοβουλία για την πολιτιστική και αγροτουριστική ανάπτυξη στην περιφέρεια του νομού. Αφορά στην διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων σε όλους τους δήμους και τις κοινότητες του νομού καθ' όλη τη διάρκεια της θερινής περιόδου με ιδιαίτερη έμφαση στη προβολή των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και πλεονεκτημάτων της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας. Παραδοσιακές συνταγές, παραδοσιακές καλλιτεχνικές δημιουργίες, εκθέματα με έντονο τοπικό λαογραφικό χαρακτήρα, αποτελούν ισχυρό κίνητρο για τους επισκέπτες που επιθυμούν να γνωρίσουν τα ιδιαίτερα γνωρίσματα και την πολιτιστική κληρονομιά κάθε τόπου.

Στον τομέα της επιμόρφωσης πολύ σημαντική είναι η συμβολή της Νομαρχιακής Επιτροπής Λαϊκής Επιμόρφωσης (Ν.Ε.Λ.Ε) Σερρών. Οργανώνει τμήματα εκμάθησης Αγγλικής γλώσσας, πληροφορικής (Η/Υ), δακτυλογράφησης, γαζωτικής, παραδοσιακών χορών κ.α.

Σημαντικότατη είναι η συμβολή του Λυκείου Ελληνίδων που συνεισφέρει με μοναδικό τρόπο στη διατήρηση της Ελληνικής παράδοσης, των παραδοσιακών χορών και τραγουδιών, και της Ελληνικής φορεσιάς. Στο κτίριο του Λυκείου Ελληνίδων λειτουργεί εκθετήριο λαογραφικού υλικού και μια σπάνια ιματιοθήκη με μοναδικές αυθεντικές παραδοσιακές Ελληνικές φορεσιές.

Στο νομό επίσης λειτουργούν το αρχαιολογικό μουσείο Σερρών, το Λαογραφικό μουσείο Σαρακατσαναίων, το Λαογραφικό και πολεμικό μουσείο που στεγάζεται σε αίθουσα του Νομαρχιακού μεγάρου και Εκκλησιαστικό μουσείο το οποίο ιδρύθηκε το 1988 με πρωτοβουλία της εκκλησίας σε μια προσπάθεια να περισυλλέγει και να διαφυλαχτεί το ανεκτίμητης αξίας εκκλησιαστικό υλικό που υπήρχε στη περιοχή. Γενικά θα μπορούσε να λεχθεί ότι ο νομός χαρακτηρίζεται από έναν οργασμό πολιτιστικών δραστηριοτήτων καθώς πολυάριθμοι είναι οι πολιτιστικοί σύλλογοι που λειτουργούν όχι μόνο στην πόλη των Σερρών αλλά και άλλοι που εδρεύουν στους υπόλοιπους δήμους και κοινότητες του νομού.

Στην κοινότητα Πρώτη του νομού Σερρών βρίσκεται το πατρικό σπίτι του τέως Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κωνσταντίνου Καραμανλή. Το σπίτι είναι ανοιχτό και φιλόξενο για όποιον επιθυμεί να το επισκεφτεί. Κτίστηκε το 1905, ενώ στις 8 Μαρτίου του 1907 γεννήθηκε εκεί ο πρώτος υιός της οικογένειας Καραμανλή, Κωνσταντίνος. Το 1941 η οικογένεια του Καραμανλή εγκατέλειψε τη Μακεδονία και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Το σπίτι έμεινε στην οικογένεια μέχρι το 1951 οπότε και πουλήθηκε. Αργότερα, ξαναγοράστηκε από τους νεότερους αδελφούς στο όνομα του Κωνσταντίνου και έκτοτε παρέμεινε στην κατοχή του. Σήμερα στην είσοδο του σπιτιού υπάρχει βιβλίο εντυπώσεων με υπογραφές επισκεπτών, ενώ στο εσωτερικό του ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει οικογενειακές φωτογραφίες, κειμήλια και πλούσιο φωτογραφικό υλικό από την πολιτική σταδιοδρομία του Προέδρου.

Στο νομό λειτουργούν πέντε τοπικοί ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί που η εμβέλεια τους καλύπτει τους νομούς Καβάλας, Χαλκιδικής, Πέλλας, και Κιλκίς. Μεγάλος είναι ο αριθμός ραδιοφωνικών σταθμών που εκπέμπουν στην περιοχή ενώ εκδίδονται πολλές το πικές εφημερίδες, δύο μηνιαία περιοδικά και ένα ετήσιο ημερολόγιο της πνευματικής κίνησης του νομού.

Ικανοποιητικός είναι ο αριθμός των παιδικών σταθμών που λειτουργούν στο νομό, ενώ υπάρχουν και αρκετά βρεφικά τμήματα κυρίως στην πόλη των Σερρών και σε αστικά κέντρα, όπως η Ηράκλεια, το Σιδηρόκαστρο, η Ν. Ζιχνη, η Νιγρίτα κ.α. Για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες υπάρχουν τρία ιδρύματα ενώ για τους υπερήλικες λειτουργούν έξι ΚΑΠΗ, δύο γηροκομεία και ένα θεραπευτήριο χρόνιων παθήσεων ενηλίκων στη Νιγρίτα. Ακόμη ο νομός διαθέτει 6 κέντρα ψυχικής υγείας, κέντρο οικογενειακού προγραμματισμού και μονάδα τεχνητού νεφρού όλα συνδεδεμένα με το Γενικό Νοσοκομείο Σερρών.

Τέλος, η πόλη των Σερρών φιλοξενεί Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Τ.Ε.Ι) με δύο σχολές:

Α) Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας με τα εξής τμήματα:
ί) Διοίκησης Επιχειρήσεων,
ii) Λογιστικής.

Β) Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών με τα εξής τμήματα:
ί) Μηχανολογίας (Κατασκευαστικό και Ενεργειακό τομέα)
ii) Πολιτικών Δομικών έργων,
iii) Πληροφορικής και Επικοινωνιών
ίν) Γεωπληροφοτικής και τοπογραφίας.

 

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Σερρών

Η λειτουργία όλων των τμημάτων υποστηρίζεται από το τμήμα ξένων γλωσσών και φυσικής αγωγής.

Ο συνολικός αριθμός των εγγεγραμμένων σπουδαστών ανέρχεται σε 4000 ενώ ο αριθμός του διδακτικού προσωπικού στα 200 μέλη. Το ίδρυμα διαθέτει δανειστική βιβλιοθήκη με περισσότερους από 10.000 τόμους βιβλίων ξενόγλωσσων και ελληνικών, περιοδικά, εφημερίδες καθώς και μια εξαιρετική συλλογή λογοτεχνικών βιβλίων. Η βιβλιοθήκη στεγάζεται σε σύγχρονο κτίριο συνολικού εμβαδού 2.000 τ.μ. που πρόσφατα κατασκευάστηκε για το σκοπό αυτό.

Ο νομός Σερρών δεν είναι χαρακτηρισμένος τουριστικός νομός όμως σταδιακά αξιοποιεί το μοναδικό φυσικό του περιβάλλον και δημιουργεί κατάλληλες προϋποθέσεις, ώστε και με την αρωγή της ιδιωτικής πρωτοβουλίας να εξυπηρετήσει καλύτερα τους επισκέπτες που χρόνο με το χρόνο αυξάνονται.

Αθανασιάδης Αθανάσιος

athanasiadi@sch.gr

Πηγές:

Αναπτυξιακή Εταιρεία Σερρών

info@aneser.gr

Έντυπα Νομαρχίας Σερρών

Φωτογραφίες:

Foto Klik

fotoklik@otenet.gr